طریقه نوشتن دادخواست مطالبه وجه

برای نوشتن دادخواست مطالبه وجه، باید با دقت تمام مشخصات خواهان و خوانده را ثبت کرد، خواسته اصلی شامل مبلغ بدهی و خسارات را به روشنی بیان نمود و در بخش شرح دادخواست، وقایع منجر به ایجاد دین را به ترتیب زمانی و مستند به ادله اثباتی، تبیین کرد تا روند قانونی مطالبه طلب، بدون پیچیدگی های غیرضروری پیش رود.

تجربه داشتن یک طلبکار و مشاهده عدم پرداخت بدهی توسط مدیون، می تواند حس ناامیدی و سردرگمی را به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی، مسیر قانونی برای بازپس گیری حقوق مالی، از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود. نوشتن و تقدیم یک دادخواست مطالبه وجه، اولین و شاید مهم ترین گام در این مسیر است. بسیاری از افراد، خواه شهروندان عادی که برای اولین بار با چنین چالشی روبرو شده اند، خواه دانشجویان حقوق که به دنبال درک عملی مفاهیم هستند و حتی وکلا و کارآموزان جوانی که نیاز به یک منبع جامع دارند، ممکن است در پیچ وخم های تنظیم این سند حقوقی دچار ابهام شوند. هدف این راهنما، روشن ساختن تمامی جنبه های این فرآیند، از تعریف و پیش نیازها گرفته تا نگارش گام به گام و ارائه نمونه های کاربردی، به گونه ای است که خواننده احساس کند در هر مرحله، راهنمایی دلسوز و آگاه در کنار او حضور دارد و با اطمینان خاطر، گام در این مسیر نهد.

درک دعوای مطالبه وجه و پیش نیازها

شروع مسیر حقوقی برای وصول مطالبات، مستلزم درک عمیق ماهیت دعوای مطالبه وجه و جمع آوری پیش نیازهای آن است. این بخش، خواننده را به سفری در دنیای مفاهیم حقوقی و آمادگی های لازم می برد تا با نگاهی روشن و گام هایی استوار، وارد این عرصه شود.

دعوای مطالبه وجه چیست و چه زمانی مطرح می شود؟

تصور کنید که فردی به دیگری مالی را قرض داده یا خدمتی ارائه کرده است و اکنون با عدم ایفای تعهد از سوی طرف مقابل مواجه شده است. در چنین وضعیتی، برای بازیابی حقوق خود، راهی جز رجوع به دستگاه قضایی نمی یابد. دعوای مطالبه وجه، دقیقا همین مسیر قانونی است که یک طلبکار (خواهان) برای دریافت مبلغ معین و مشخصی از بدهکار (خوانده)، در دادگاه های حقوقی مطرح می کند. این دعوا می تواند برای انواع مطالبات، از جمله قرض الحسنه، ثمن معاملات (قیمت کالا یا خدمات فروخته شده)، اجرت المثل (بهای کار یا استفاده از مال دیگری)، جبران خسارت، و وصول مبلغ چک و سفته به کار رود.

شرایط اساسی برای اینکه بتوان چنین دعوایی را مطرح کرد، شامل وجود دین (بدهی)، حال بودن دین (یعنی سررسید بدهی فرا رسیده باشد و مهلت آن به پایان رسیده باشد) و معین بودن مبلغ بدهی است. به عبارت دیگر، پیش از هر اقدامی، باید مطمئن شد که بدهی واقعاً وجود دارد، زمان پرداخت آن فرا رسیده و میزان آن به وضوح مشخص است.

اهمیت جمع آوری ادله و مدارک

در هر سفر قانونی، ادله و مدارک، همچون قطب نمایی هستند که مسیر را مشخص می کنند. در دعوای مطالبه وجه، جمع آوری دقیق و کامل مدارک اثباتی، از حیاتی ترین مراحل محسوب می شود. این مدارک، زبان خاموش حقانیت خواهان هستند که در دادگاه به سخن می آیند و حقیقت را روشن می سازند.

فهرست مدارک می تواند بسیار متنوع باشد؛ از اسناد عادی و رسمی مانند قراردادهای کتبی، مبایعه نامه ها، فاکتورهای فروش، رسیدهای بانکی، چک ها و سفته ها گرفته تا شواهد دیجیتالی مانند پیامک ها، ایمیل ها و حتی شهادت شهود. اهمیت دارد که تمامی این مدارک، به صورت کپی مصدق (کپی برابر اصل شده) به دادخواست ضمیمه شوند. ارائه اظهارنامه قضایی پیش از تقدیم دادخواست نیز می تواند نقش کلیدی در اثبات مطالبه خواهان و تعیین تاریخ شروع خسارت تأخیر تأدیه داشته باشد، زیرا نشان می دهد که طلبکار، پیش تر نیز رسماً خواستار پرداخت بدهی خود شده است و بدهکار از آن مطلع بوده است.

مرجع صالح رسیدگی: کدام دادگاه؟ کدام شورا؟

برای شروع یک دعوای حقوقی، انتخاب مرجع صالح، همانند انتخاب مسیر درست در یک جاده، اهمیت فراوانی دارد. اشتباه در این انتخاب، می تواند به تأخیر در رسیدگی و حتی رد دعوا منجر شود. دعوای مطالبه وجه نیز از این قاعده مستثنی نیست و بسته به مبلغ خواسته و اقامتگاه خوانده، در مراجع متفاوتی مورد رسیدگی قرار می گیرد.

صلاحیت محلی: به طور کلی، اصل بر این است که دادخواست باید در دادگاهی طرح شود که خوانده (بدهکار) در آن محل اقامت دارد. این قاعده، ریشه در تسهیل دسترسی طرفین به دادگاه و دفاع از خود دارد.

صلاحیت ذاتی (مبلغی):

• شورای حل اختلاف: اگر مبلغ مطالبه شده تا سقف ۲۰ میلیون تومان باشد (با توجه به تغییرات احتمالی آتی در قوانین)، پرونده در صلاحیت شورای حل اختلاف خواهد بود. رسیدگی در شورا معمولاً سریع تر و غیررسمی تر است.
• دادگاه عمومی حقوقی: در صورتی که مبلغ مورد مطالبه بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، مرجع صالح برای رسیدگی، دادگاه عمومی حقوقی خواهد بود. در این دادگاه ها، تشریفات دادرسی رسمی تر و پیچیده تر است.

نکته: همیشه لازم است پیش از طرح دعوا، از آخرین سقف مبلغی صلاحیت شورای حل اختلاف اطلاع کسب کرد، زیرا این مبلغ ممکن است با گذر زمان و تغییر قوانین، دستخوش تغییر شود.

هزینه های دادرسی مطالبه وجه

هر سفر حقوقی، علاوه بر زمان و انرژی، نیازمند پرداخت هزینه هایی نیز هست. آگاهی از این هزینه ها، به خواهان کمک می کند تا با دیدی واقع بینانه قدم در این مسیر بگذارد و برنامه ریزی مالی مناسبی داشته باشد. هزینه های دادرسی در دعوای مطالبه وجه، بسته به مرجع رسیدگی، متفاوت است.

• در دادگاه عمومی حقوقی: هزینه دادرسی معمولاً به صورت درصدی از مبلغ خواسته (مبلغی که مطالبه می شود) محاسبه می گردد. این درصد در حال حاضر ۳.۵ درصد مبلغ اصلی خواسته است.
• در شورای حل اختلاف: در شورای حل اختلاف، هزینه دادرسی نصف هزینه دادرسی در دادگاه عمومی حقوقی است؛ یعنی ۱.۷۵ درصد مبلغ خواسته.

علاوه بر این، هزینه های دیگری مانند هزینه کپی مصدق مدارک، هزینه کارشناسی (در صورت لزوم)، و حق الوکاله وکیل (اگر خواهان وکیل داشته باشد) نیز به دوش خواهان خواهد بود. لازم به ذکر است که خواهان می تواند در دادخواست خود، مطالبه کلیه این خسارات و هزینه ها را از خوانده درخواست کند تا در صورت صدور حکم به نفع او، تمامی این مخارج نیز توسط خوانده پرداخت شود.

گام به گام تا نگارش دادخواست مطالبه وجه

حالا که با مفاهیم اولیه و پیش نیازها آشنا شدیم، زمان آن رسیده که قلم به دست بگیریم و گام به گام، دادخواستی محکم و اثربخش را تنظیم کنیم. این بخش، شما را در فرآیند نگارش تمامی اجزای یک دادخواست استاندارد، از ابتدا تا انتها، یاری خواهد کرد.

ساختار یک دادخواست استاندارد

دادخواست، سندی رسمی است که در فرم های چاپی مخصوصی که از دادگستری یا دفاتر خدمات قضایی تهیه می شوند، تکمیل می گردد. آشنایی با این فرم و خانه های مخصوص هر بخش، اولین قدم برای تنظیم صحیح آن است. این فرم ها دارای بخش های مشخصی برای درج اطلاعات خواهان، خوانده، خواسته، دلایل و منضمات، و شرح دادخواست هستند که هر یک باید با دقت و وسواس تکمیل شوند.

بخش های اصلی دادخواست و نکات تکمیل آن ها

تنظیم یک دادخواست مطالبه وجه، نیازمند دقت در جزئیات و رعایت ترتیب منطقی اطلاعات است. هر بخش از این سند، نقشی کلیدی در پیشبرد دعوا ایفا می کند.

۱. مشخصات خواهان

اولین گام، معرفی کامل خواهان (فرد یا نهادی که طلبکار است) است. در این بخش، باید تمامی اطلاعات هویتی خواهان به صورت دقیق و بدون نقص درج شود: نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، نشانی دقیق اقامتگاه (به همراه کد پستی) و شغل. دقت در درج نشانی از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا تمامی ابلاغیه های دادگاه به همین نشانی ارسال خواهد شد.

۲. مشخصات خوانده

پس از معرفی خواهان، نوبت به شناسایی کامل خوانده (فرد یا نهادی که بدهکار است) می رسد. اطلاعاتی مشابه با خواهان، شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، نشانی دقیق اقامتگاه (به همراه کد پستی) و شغل او باید ثبت شود. اشتباه در نشانی خوانده، می تواند منجر به تأخیرهای طولانی در رسیدگی یا حتی نیاز به طرح مجدد دادخواست شود. در صورتی که نشانی دقیق خوانده را نمی دانید، می توانید از روش های قانونی برای استعلام نشانی از طریق اداره ثبت احوال یا سایر مراجع، پیش از تقدیم دادخواست، اقدام کنید.

۳. مشخصات وکیل/نماینده قانونی (در صورت وجود)

اگر خواهان از طریق وکیل یا نماینده قانونی اقدام کرده است، باید مشخصات کامل وکیل یا نماینده (مانند نام، نام خانوادگی، شماره پروانه وکالت یا اطلاعات نماینده قانونی و نشانی او) در این بخش قید شود. در این صورت، ابلاغیه ها و مکاتبات دادگاه با وکیل انجام خواهد شد.

۴. خواسته

خواسته، قلب دادخواست است؛ جایی که خواهان به طور صریح و شفاف بیان می کند که دقیقاً چه چیزی را از دادگاه مطالبه می کند. این بخش باید شامل:

• مبلغ اصلی مطالبه: مبلغ دقیق بدهی باید هم به عدد و هم به حروف نوشته شود تا هیچ ابهامی باقی نماند.
• درخواست خسارات: خواهان می تواند علاوه بر مبلغ اصلی، مطالبه انواع خسارات را نیز درخواست کند.
  • خسارت تأخیر تأدیه: این خسارت از تاریخ مشخصی (مثلاً از تاریخ سررسید دین یا از تاریخ ارسال اظهارنامه) تا روز اجرای حکم محاسبه می شود.
  • خسارات دادرسی: شامل تمامی هزینه هایی که خواهان برای پیگیری پرونده متحمل شده، مانند هزینه تمبر دادرسی، هزینه کارشناسی (در صورت لزوم) و سایر هزینه های مشابه.
  • حق الوکاله وکیل: در صورت استفاده از وکیل، می توان حق الوکاله او را نیز از خوانده مطالبه کرد.
• نحوه نوشتن: عباراتی مانند مطالبه وجه به انضمام کلیه خسارات قانونی می تواند در این بخش استفاده شود.

۵. دلایل و منضمات

در این بخش، خواهان لیستی از تمامی ادله و مدارکی را که برای اثبات حقانیت خود در اختیار دارد، ارائه می دهد. هر مدرک باید به صورت جداگانه و با عنوان دقیق آن قید شود (مثلاً: رونوشت مصدق مبایعه نامه مورخ 1402/05/10، کپی فیش واریزی بانک ملی به شماره حساب 123456789، تصویر اظهارنامه قضایی شماره 123456). ارائه کپی برابر اصل شده تمامی این مدارک، الزامی است و باید به دادخواست ضمیمه شوند.

دقت در جمع آوری و ارائه مدارک اثباتی، ستون فقرات دعوای مطالبه وجه را تشکیل می دهد و می تواند سرنوشت پرونده را به کلی تغییر دهد.

۶. شرح دادخواست

این بخش، روایت گر داستان طلب و بدهی است؛ فرصتی برای خواهان تا وقایع را به ترتیب زمانی و با استدلال حقوقی، برای دادگاه توضیح دهد. نگارش این قسمت باید مستدل، واضح و عاری از هرگونه اغراق یا احساسات باشد. خواهان باید:

• بیان مستدل وقایع: شرح دهد که چگونه دین ایجاد شده است (مثلاً: در تاریخ 1402/03/15، مبلغ 50 میلیون ریال به عنوان قرض الحسنه به خوانده پرداخت گردید).
• استناد به مواد قانونی: به مواد قانونی مرتبط با موضوع، مانند مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی (در خصوص تکلیف به پرداخت خسارات دادرسی)، ماده ۱۰ قانون مدنی (در خصوص اعتبار قراردادها) یا ماده ۲۶۵ قانون مدنی (در خصوص عدم تبرع در پرداخت مال به دیگری) اشاره کند و توضیح مختصری درباره ارتباط آن ها با پرونده ارائه دهد.
• دلایل امتناع خوانده: در صورت اطلاع، توضیح دهد که خوانده به چه دلیل یا بهانه ای از پرداخت بدهی خودداری می کند.

درخواست های جانبی مهم در دادخواست مطالبه وجه

گاهی اوقات، مطالبه صرف اصل بدهی کافی نیست. برای حفظ حقوق خواهان و جبران خسارات وارده، لازم است درخواست های جانبی دیگری نیز مطرح شود که می تواند تأثیر بسزایی در نتیجه نهایی پرونده داشته باشد. این بخش به تفصیل این درخواست ها را تشریح می کند.

خسارت تأخیر تأدیه: چگونه و از چه تاریخی؟

در بسیاری از موارد، بدهکار با تأخیر در پرداخت وجه، باعث ورود خسارت به طلبکار می شود. این خسارت که با عنوان خسارت تأخیر تأدیه شناخته می شود، ابزاری قانونی برای جبران بخشی از این زیان است. ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، مبنای قانونی مطالبه این خسارت است.

برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه، سه شرط اصلی باید وجود داشته باشد:

1. موضوع دین، وجه رایج ایران باشد.
2. سررسید دین فرا رسیده و بدهکار از پرداخت آن امتناع کرده باشد.
3. خواهان (طلبکار) دین خود را از خوانده مطالبه کرده باشد (مثلاً از طریق ارسال اظهارنامه قضایی یا خود دادخواست).

ملاک محاسبه این خسارت، شاخص نرخ تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است و از تاریخی مشخص (معمولاً از تاریخ مطالبه رسمی خواهان یا از تاریخ سررسید دین) تا زمان اجرای کامل حکم محاسبه می شود. خواهان باید به وضوح در بخش خواسته دادخواست خود، مطالبه این خسارت را نیز قید کند، به عنوان مثال: مطالبه مبلغ [مبلغ اصلی] به انضمام خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ مشخص] تا زمان پرداخت کامل.

تأمین خواسته: قفل کردن اموال بدهکار

یکی از دغدغه های اصلی طلبکاران، احتمال فرار بدهکار از پرداخت دین یا انتقال اموال خود به دیگران برای جلوگیری از اجرای حکم است. تأمین خواسته یک ابزار حیاتی برای جلوگیری از این اتفاق و قفل کردن اموال بدهکار پیش از صدور حکم نهایی است. با درخواست تأمین خواسته، دادگاه می تواند دستور توقیف اموال بدهکار را صادر کند تا او قادر به انتقال یا مخفی کردن آن ها نباشد.

این درخواست را می توان در سه زمان مختلف مطرح کرد: قبل از تقدیم دادخواست اصلی، همزمان با تقدیم دادخواست یا حتی پس از آن و در جریان رسیدگی. برای درخواست تأمین خواسته، شرایطی وجود دارد:

• اگر خواهان سندی رسمی (مانند سند رهنی، قرارداد رسمی) یا حکمی قطعی (اجرائیه) برای طلب خود داشته باشد، می تواند بدون ایداع خسارت احتمالی، درخواست تأمین خواسته کند.
• در سایر موارد (مانند سند عادی، چک، سفته)، خواهان باید مبلغی را به عنوان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز کند. این مبلغ برای جبران خساراتی است که ممکن است در صورت اثبات بی حقی خواهان، به خوانده وارد شده باشد (طبق بند د ماده ۱۰۸ قانون آیین دادرسی مدنی).

یک راهنمای ساده برای زمان درخواست تأمین خواسته به شرح زیر است:

شرایط	امکان درخواست تأمین خواسته	نیاز به ایداع خسارت احتمالی
دارا بودن سند رسمی	بله	خیر
دارا بودن سند عادی (چک، سفته، قرارداد عادی)	بله	بله
در معرض تضییع و تفریط بودن اموال (فوری)	بله	بله (مگر با سند رسمی)

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

در محاکم حقوقی، گاهی اوقات ابهاماتی در خصوص شیوه طرح برخی دعاوی پیش می آید. یکی از سوالات رایج در دعاوی مطالبه وجه، این است که آیا برای اثبات عقد قرض، نیاز به طرح یک دعوای جداگانه تحت عنوان اثبات عقد قرض وجود دارد یا خیر؟

بر اساس نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه، در دعوای مطالبه وجه، هرچند خواهان باید جهت استحقاق خود را به دادگاه اثبات کند، اما ملزم به طرح دعوای جداگانه برای اثبات عقد قرض نیست. به این معنا که اگر خواهان مبلغی را به عنوان قرض به خوانده داده و اکنون خواهان مطالبه آن است، دادگاه با رسیدگی به ادله و مستندات ارائه شده توسط خواهان (مانند رسید بانکی، شهادت شهود، پیامک ها) و دفاعیات خوانده، در مورد وجود یا عدم وجود عقد قرض و استحقاق خواهان برای دریافت وجه تصمیم گیری خواهد کرد. بنابراین، نیازی به طرح دعوای مستقل یا توأمان با عنوان اثبات قرض وجود ندارد و دادگاه خود به این امر رسیدگی می کند.

نمونه های کاربردی دادخواست مطالبه وجه

برای ملموس تر شدن فرآیند نوشتن دادخواست، در این بخش به بررسی چندین نمونه کاربردی از دادخواست های مطالبه وجه می پردازیم. هر نمونه، سناریوی متفاوتی را پوشش می دهد و نکات کلیدی مربوط به آن را برجسته می کند. (توجه: در این مقاله، تنها ساختار و شرح مختصر هر نمونه آورده شده است و فایل های قابل دانلود در اینجا ارائه نمی شوند).

۱. نمونه دادخواست مطالبه وجه (قرض الحسنه / سند عادی)

در بسیاری از مواقع، افراد به یکدیگر قرض می دهند، گاهی با سندی ساده و گاهی تنها بر پایه اعتماد و روابط دوستانه. هنگامی که بازپرداخت این قرض با مشکل مواجه می شود، نیاز به دادخواست مطالبه وجه قرض الحسنه مطرح می گردد.

شرح مختصر: این دادخواست برای زمانی کاربرد دارد که فردی مبلغی را به صورت قرض به دیگری داده و اکنون خواهان بازپرداخت آن است. ممکن است این قرض با یک سند عادی (مثل دست نوشته، رسید کتبی) اثبات شود یا حتی در صورت عدم وجود سند کتبی، با شهادت شهود، پیامک ها، یا فیش های واریزی.

قالب دادخواست:

1. خواهان: مشخصات کامل فرد قرض دهنده.
2. خوانده: مشخصات کامل فرد قرض گیرنده.
3. خواسته: مطالبه مبلغ قرض به انضمام خسارت تأخیر تأدیه و کلیه خسارات دادرسی.
4. دلایل و منضمات: رونوشت مصدق سند عادی قرض، فیش واریزی، پیامک های مرتبط، استشهادیه شهود.
5. شرح دادخواست: بیان چگونگی و تاریخ پرداخت قرض، سررسید آن (اگر وجود داشته)، مراجعات برای مطالبه و عدم پرداخت توسط خوانده. استناد به ماده ۶۴۸ قانون مدنی (عقد قرض) و مواد ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی.

نکات تکمیلی: در صورت عدم وجود سند کتبی، اثبات قرض ممکن است کمی چالش برانگیزتر باشد و نیاز به استناد به شهادت شهود، اقرار خوانده، یا امارات و قرائن (مثل پیامک های متنی که از قرض و وعده بازپرداخت حکایت دارند) خواهد داشت. ارائه اظهارنامه قضایی پیش از طرح دعوا می تواند مدرک محکمی برای اثبات مطالبه باشد.

۲. نمونه دادخواست مطالبه وجه (واریز اشتباه بانکی)

گاهی اوقات، اشتباهات بانکی یا خطای انسانی، منجر به واریز وجه به حساب شخص اشتباهی می شود. در این حالت، می توان با استناد به قاعده «دارا شدن بلاجهت» (دارا شدن بدون سبب قانونی)، خواهان بازپس گیری وجه شد.

شرح مختصر: این دادخواست زمانی مطرح می شود که خواهان به اشتباه مبلغی را به حساب بانکی خوانده واریز کرده و اکنون خواهان بازپس گیری آن است.

قالب دادخواست:

1. خواهان: مشخصات کامل فردی که اشتباهاً وجه را واریز کرده است.
2. خوانده: مشخصات کامل فردی که وجه به حساب او واریز شده است.
3. خواسته: مطالبه وجه واریز شده به اشتباه، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه و کلیه خسارات دادرسی.
4. دلایل و منضمات: کپی فیش واریزی، گردش حساب بانکی، پیامک ها یا مکاتبات با خوانده، اظهارنامه قضایی (در صورت ارسال).
5. شرح دادخواست: توضیح چگونگی واریز اشتباهی وجه، تاریخ واریز، مبلغ، شماره حساب مبدأ و مقصد، و درخواست های مکرر از خوانده برای بازگرداندن وجه و عدم همکاری او. استناد به ماده ۳۰۱ قانون مدنی (در خصوص دارا شدن بلاجهت).

نکات تکمیلی: اهمیت مستندات بانکی مانند فیش واریز و گردش حساب در اثبات این دعوا حیاتی است. معمولاً دادگاه ها برای تأیید این موضوع، از بانک مربوطه استعلام می گیرند. ارسال اظهارنامه قضایی به خوانده، پیش از طرح دعوا، می تواند به روند رسیدگی کمک شایانی کند.

۳. نمونه دادخواست مطالبه وجه (بابت فروش کالا / فاکتور)

در معاملات تجاری، فروش کالا و عدم پرداخت ثمن (قیمت) آن توسط خریدار، یکی از رایج ترین دعاوی است. فاکتورهای فروش و رسیدهای تحویل کالا، در این موارد، مدارک اثباتی بسیار مهمی هستند.

شرح مختصر: این دادخواست برای زمانی است که فروشنده ای کالایی را به دیگری فروخته و تحویل داده، اما خریدار از پرداخت وجه آن خودداری می کند.

قالب دادخواست:

1. خواهان: مشخصات کامل فروشنده کالا.
2. خوانده: مشخصات کامل خریدار کالا.
3. خواسته: مطالبه مبلغ ثمن معامله، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه و کلیه خسارات دادرسی.
4. دلایل و منضمات: رونوشت مصدق فاکتور فروش (رسمی یا غیررسمی)، رسید تحویل کالا، مبایعه نامه کتبی (در صورت وجود)، شهادت شهود، اظهارنامه.
5. شرح دادخواست: بیان تاریخ و نحوه فروش کالا، نوع و تعداد کالا، مبلغ توافق شده، تاریخ تحویل کالا و عدم پرداخت وجه توسط خوانده. استناد به ماده ۳۳۸ قانون مدنی (عقد بیع) و سایر مواد مربوط به تعهدات قراردادی.

نکات تکمیلی: تفاوت بین فاکتور رسمی (معتبر در امور مالیاتی) و فاکتور غیررسمی (به عنوان سند عادی قابل استناد) باید در نظر گرفته شود. رسید تحویل کالا که به امضای خریدار رسیده باشد، یکی از قوی ترین ادله برای اثبات تحویل و ایفای تعهد فروشنده است.

۴. نمونه دادخواست مطالبه وجه (بابت ارائه خدمات)

افراد و شرکت ها خدمات متعددی ارائه می دهند؛ از مشاوره و آموزش گرفته تا تعمیرات و طراحی. در صورت عدم پرداخت اجرت یا مبلغ توافق شده برای این خدمات، می توان از طریق دادخواست مطالبه وجه اقدام کرد.

شرح مختصر: این دادخواست برای زمانی استفاده می شود که خواهان خدماتی را به خوانده ارائه کرده و خوانده از پرداخت اجرت یا مبلغ توافق شده برای آن خدمات خودداری می کند.

قالب دادخواست:

1. خواهان: مشخصات کامل ارائه دهنده خدمت.
2. خوانده: مشخصات کامل دریافت کننده خدمت.
3. خواسته: مطالبه مبلغ توافق شده برای خدمات، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه و کلیه خسارات دادرسی.
4. دلایل و منضمات: رونوشت مصدق قرارداد خدمات (شفاهی یا کتبی)، صورت جلسات، تأییدیه انجام کار، فاکتور، شهادت شهود، اظهارنامه.
5. شرح دادخواست: توضیح نوع خدمات ارائه شده، تاریخ شروع و پایان خدمات، مبلغ توافق شده، نحوه توافق (شفاهی یا کتبی) و عدم پرداخت وجه توسط خوانده. استناد به مواد مربوط به اجاره اشیاء، اجاره اشخاص (در صورت وجود) یا ماده ۱۰ قانون مدنی (در صورت قرارداد مستقل).

نکات تکمیلی: اهمیت وجود قرارداد کتبی یا حداقل مستنداتی دال بر توافق و انجام کار، در این نوع دعاوی بسیار بالاست. تأییدیه های کتبی یا ایمیل های تأییدکننده انجام کار نیز می توانند به عنوان دلایل اثباتی قوی مورد استفاده قرار گیرند.

۵. نمونه دادخواست مطالبه وجه (ثمن معامله ملک / خودرو)

معاملات بزرگ تر مانند خرید و فروش ملک یا خودرو، معمولاً با پرداخت های مرحله ای همراه است. در صورت عدم پرداخت بخش یا تمامی ثمن معامله، دادخواست مطالبه وجه ثمن، راهکار قانونی است.

شرح مختصر: این دادخواست برای زمانی است که فروشنده ای ملک یا خودرویی را به دیگری فروخته و تحویل داده، اما خریدار از پرداخت باقیمانده یا کل ثمن معامله خودداری می کند.

قالب دادخواست:

1. خواهان: مشخصات کامل فروشنده.
2. خوانده: مشخصات کامل خریدار.
3. خواسته: مطالبه باقیمانده ثمن معامله (ملک / خودرو)، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود).
4. دلایل و منضمات: رونوشت مصدق مبایعه نامه (رسمی یا عادی)، سند رسمی انتقال (در صورت وجود)، اظهارنامه، شهادت شهود (در صورت وجود)، پیامک ها و مکاتبات.
5. شرح دادخواست: بیان تاریخ و مشخصات معامله، مبلغ کل ثمن، نحوه و زمان بندی پرداخت ها، بخش های پرداخت شده و باقیمانده، و عدم ایفای تعهد توسط خوانده. استناد به ماده ۱۰ قانون مدنی و مواد ۱۹۸، ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی.

نکات تکمیلی: مبایعه نامه، رکن اصلی اثبات این دعواست. دقت در زمان بندی پرداخت ها و قید آن در قرارداد، به شفافیت پرونده کمک می کند. ارسال اظهارنامه رسمی برای مطالبه ثمن، می تواند تاریخ شروع خسارت تأخیر تأدیه را مشخص کند.

۶. نمونه دادخواست مطالبه وجه (چک برگشتی / سفته)

چک و سفته، اسناد تجاری مهمی هستند که خودشان سند طلب محسوب می شوند. مطالبه وجه چک برگشتی یا سفته وصول نشده، از رایج ترین دعاوی است.

شرح مختصر: این دادخواست برای زمانی است که دارنده چک یا سفته، با عدم پرداخت وجه آن در تاریخ سررسید مواجه شده است و خواهان وصول مبلغ از صادرکننده یا ضامنین است.

قالب دادخواست:

1. خواهان: مشخصات کامل دارنده چک/سفته.
2. خوانده: مشخصات کامل صادرکننده چک/سفته (و ضامنین/ظهرنویسان در صورت وجود).
3. خواسته: مطالبه وجه چک/سفته به مبلغ اصلی، به انضمام خسارت تأخیر تأدیه و کلیه خسارات دادرسی.
4. دلایل و منضمات: اصل و رونوشت مصدق چک/سفته، گواهی عدم پرداخت چک (در مورد چک برگشتی)، واخواست نامه (در مورد سفته)، اظهارنامه.
5. شرح دادخواست: بیان مشخصات کامل چک/سفته (شماره، تاریخ، مبلغ، شماره حساب)، تاریخ برگشت خوردن چک یا عدم پرداخت سفته، اقدامات انجام شده (مانند اخذ گواهی عدم پرداخت یا واخواست نامه)، و عدم ایفای تعهد توسط خوانده. استناد به قانون صدور چک، قانون تجارت (مواد مربوط به سفته) و مواد ۵۱۹ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی.

نکات تکمیلی: رعایت مهلت های قانونی برای اقدام (مانند ۱۰ روز برای چک در محل و ۴۵ روز برای سفته) بسیار مهم است. اخذ گواهی عدم پرداخت از بانک، برای چک برگشتی، الزامی است و واخواست نامه برای سفته، نقش حیاتی دارد.

پس از تقدیم دادخواست و نقش وکیل

تقدیم دادخواست تنها آغاز مسیر است. پس از آن، پرونده وارد مراحل دادرسی می شود که پیچیدگی های خاص خود را دارد. در این میان، حضور وکیل متخصص می تواند تفاوت چشمگیری در سرعت و موفقیت پرونده ایجاد کند.

روند دادرسی: از ثبت تا صدور حکم

پس از آنکه دادخواست تنظیم و در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شد، مسیر دادرسی آغاز می شود. این روند شامل چندین مرحله کلیدی است که خواهان باید از آن ها مطلع باشد:

1. ارجاع به شعبه: دادخواست به یکی از شعب دادگاه (یا شورای حل اختلاف) ارجاع داده می شود.
2. تعیین وقت رسیدگی: دادگاه وقت رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می کند. ابلاغ ها اکنون عمدتاً به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه ثنا انجام می شود.
3. جلسات دادرسی: در جلسات رسیدگی، طرفین فرصت پیدا می کنند تا دلایل و دفاعیات خود را مطرح کنند. قاضی ممکن است نیاز به ارائه توضیحات بیشتر، آوردن شهود یا ارجاع به کارشناسی داشته باشد.
4. صدور رأی: پس از تکمیل تحقیقات و دفاعیات، قاضی حکم نهایی را صادر می کند. این حکم می تواند به محکومیت خوانده به پرداخت وجه و خسارات، یا به بی حقی خواهان منجر شود.

حضور فعال در جلسات، پیگیری پرونده و پاسخگویی به موقع به درخواست های دادگاه، از اهمیت بالایی برخوردار است.

اعسار از پرداخت محکوم به: دفاع خوانده

گاهی اوقات، خوانده ای که به پرداخت وجه محکوم شده است، توانایی مالی برای پرداخت یکجای آن را ندارد. در این شرایط، او می تواند با تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به، از دادگاه تقاضا کند که او را معسر (ناتوان از پرداخت) تشخیص داده و حکم به تقسیط بدهی صادر کند.

برای اثبات اعسار، خوانده باید دارایی ها، درآمد و هزینه های خود را به طور کامل به دادگاه ارائه دهد و معمولاً باید شهودی را نیز برای تأیید وضعیت مالی خود معرفی کند. در صورت پذیرش اعسار، دادگاه مبلغی را به عنوان پیش قسط و سپس اقساط ماهیانه را تعیین می کند که خوانده باید طبق آن بدهی خود را پرداخت کند. این فرآیند، فرصتی قانونی برای بدهکار است تا از حبس یا توقیف تمامی اموال خود جلوگیری کند.

اجرای حکم: وصول مطالبات

صدور حکم به نفع خواهان، پایان راه نیست؛ بلکه آغاز مرحله ای جدید به نام اجرای حکم است. پس از قطعی شدن رأی (که ممکن است شامل مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی نیز باشد)، خواهان می تواند درخواست صدور اجرائیه کند. با صدور اجرائیه، پرونده به اجرای احکام دادگستری ارجاع داده می شود و این واحد مسئول پیگیری و وصول مطالبات است.

مراحل اجرای حکم شامل:

• توقیف اموال: اجرای احکام می تواند اموال منقول و غیرمنقول بدهکار را (با رعایت مستثنیات دین) توقیف کند.
• مسدودی حساب ها: درخواست مسدود کردن حساب های بانکی بدهکار برای وصول وجه.
• جلب: در شرایط خاص و پس از طی مراحل قانونی، در صورتی که بدهکار از پرداخت بدهی خودداری کند و اموالی نیز برای توقیف نداشته باشد، امکان درخواست جلب او وجود دارد.

چرا همکاری با وکیل متخصص می تواند موفقیت شما را تضمین کند؟

اگرچه ممکن است تنظیم و تقدیم دادخواست در ظاهر ساده به نظر برسد، اما پیچیدگی های حقوقی، رویه های قضایی و جزئیات قانونی، می توانند برای افراد ناآشنا با این حوزه، گیج کننده و زمان بر باشند. همکاری با یک وکیل متخصص، می تواند مزایای متعددی را به همراه داشته باشد:

• سرعت و دقت: وکلا با آشنایی کامل به قوانین و رویه های قضایی، می توانند پرونده را با سرعت و دقت بیشتری پیش ببرند.
• کاهش استرس: واگذاری امور حقوقی به وکیل، بار سنگینی را از دوش خواهان برمی دارد و به او اجازه می دهد تا بر امور زندگی خود تمرکز کند.
• آشنایی با رویه های قضایی: وکیل می داند که کدام دادگاه صالح است، چه مدارکی ضروری است، چگونه باید در جلسات دفاع کرد و چگونه از تمامی حقوق موکل خود دفاع کند.
• مدیریت موارد پیچیده: در دعاوی که ابهامات حقوقی، اختلافات قراردادی پیچیده یا چندین طرف درگیر وجود دارند، حضور وکیل تقریباً ضروری است.

وکیل با توانایی های خود در استدلال، نگارش حقوقی، و آشنایی با تمامی ابزارهای قانونی (مانند تأمین خواسته یا توقیف اموال)، می تواند موفقیت شما را در وصول مطالبات به طرز چشمگیری افزایش دهد.

نتیجه گیری

در این سفر طولانی برای طریقه نوشتن دادخواست مطالبه وجه، از درک ماهیت دعوا و پیش نیازهای آن گرفته تا نگارش گام به گام و ارائه درخواست های جانبی، تمامی جنبه های مهم مورد بررسی قرار گرفت. آنچه در نهایت اهمیت می یابد، دقت، مستندسازی و آگاهی از حقوق خود است. هرچند این راهنما تلاش کرد تا تمامی جزئیات را پوشش دهد، اما پرونده های حقوقی، هر یک دارای ظرایف و پیچیدگی های خاص خود هستند. به همین دلیل، در مواجهه با موارد خاص یا پیچیده، مشاوره با متخصصین حقوقی و وکلای باتجربه، می تواند بهترین راهکار برای اطمینان از احقاق کامل حقوق مالی و طی کردن مسیری روشن و بدون ابهام باشد. با دقت در تنظیم دادخواست و پیگیری مستمر، می توان امید داشت که عدالت در پرونده مطالبه وجه به بهترین شکل اجرا شود.