زندان تهران بزرگ کجاست

زندان تهران بزرگ، که اغلب با نام های ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ یا زندان فشافویه شناخته می شود، در منطقه ای دورافتاده در جنوب استان تهران و در کیلومتر ۱۲ آزادراه تهران به قم قرار دارد. این مجموعه گسترده، ابتدا با هدف نگهداری محکومان مواد مخدر و تفکیک آن ها از سایر زندانیان ساخته شد، اما با گذشت زمان و گسترش نیازها، به یکی از مهم ترین و بزرگترین مراکز نگهداری زندانیان در استان تهران تبدیل شده است. این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع، به بررسی دقیق موقعیت جغرافیایی، ساختار، شرایط و نکات کاربردی برای خانواده های زندانیان می پردازد تا تصویری کامل و شفاف از این ندامتگاه ارائه دهد.

زندان تهران بزرگ کجاست؟ (موقعیت دقیق و راه های دسترسی)

برای بسیاری از خانواده ها و افرادی که به هر دلیلی با سیستم قضایی و زندان ها سروکار دارند، نخستین و اساسی ترین پرسش، یافتن موقعیت دقیق ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ است. این زندان به دلیل وسعت و موقعیت خاص خود، کمی دور از دسترس به نظر می رسد، اما با آگاهی از جزئیات می توان به آن دسترسی پیدا کرد.

نام های رسمی و مصطلح

ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، نام رسمی این مجموعه است که در مکاتبات و اسناد دولتی به کار می رود. با این حال، در میان مردم و حتی رسانه ها، نام های دیگری همچون زندان فشافویه یا زندان حسن آباد بسیار رایج تر هستند. این تفاوت در نام گذاری ریشه در موقعیت جغرافیایی زندان دارد؛ فشافویه نام منطقه و حسن آباد نام شهری است که این ندامتگاه در نزدیکی آن واقع شده است. شناخت تمامی این نام ها برای جستجو و یافتن اطلاعات دقیق درباره این زندان ضروری است.

آدرس دقیق و مشخصات جغرافیایی

این ندامتگاه در شهرستان ری، منطقه فشافویه و در نزدیکی شهر حسن آباد قرار گرفته است. مسیر اصلی دسترسی به آن از طریق کیلومتر ۱۲ آزادراه تهران به قم است. این بدان معناست که زندان در فاصله ای حدوداً ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری از مرکز شهر تهران واقع شده و برای رسیدن به آن باید از حاشیه جنوبی شهر عبور کرد. موقعیت نسبتاً دورافتاده آن، هم برای کنترل و امنیت آن در نظر گرفته شده و هم برای دور نگه داشتن این مراکز از بافت مسکونی شهری. دسترسی به این منطقه ممکن است برای کسانی که با جغرافیای جنوب تهران آشنایی ندارند، کمی چالش برانگیز باشد.

نقشه و مسیرهای پیشنهادی

با توجه به موقعیت مکانی زندان، استفاده از وسایل نقلیه شخصی یا تاکسی های اینترنتی رایج ترین روش های دسترسی محسوب می شوند. برای دسترسی با خودروی شخصی، پس از ورود به آزادراه تهران-قم، باید از خروجی های مشخص شده برای منطقه فشافویه و حسن آباد استفاده کرد. مسیرها معمولاً با تابلوهای راهنما مشخص شده اند، اما توصیه می شود پیش از حرکت، با استفاده از اپلیکیشن های مسیریاب، دقیق ترین مسیر را بررسی کرد. این کار به خصوص در ساعات پرتردد یا برای افرادی که برای اولین بار به این منطقه می روند، بسیار مفید خواهد بود.

دسترسی با وسایل نقلیه عمومی کمی دشوارتر است. معمولاً باید ابتدا به ترمینال های جنوب تهران (مانند ترمینال جنوب یا شهرری) مراجعه کرده و از آنجا با تاکسی های خطی یا ون هایی که به سمت حسن آباد یا فشافویه حرکت می کنند، خود را به نزدیکی زندان رساند. پس از آن، برای طی کردن مسافت باقی مانده تا درب اصلی زندان، ممکن است نیاز به استفاده از تاکسی های محلی باشد. این سفر می تواند طولانی و زمان بر باشد، به خصوص برای خانواده هایی که از شهرهای دورتر می آیند.

مشخصات تماس عمومی و کد پستی

دسترسی به شماره های تماس مستقیم و عمومی زندان های بزرگ مانند ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ برای عموم مردم و حتی خانواده های زندانیان، اغلب با دشواری هایی همراه است. این موضوع به دلیل مسائل امنیتی و حجم بالای تماس ها طبیعی به نظر می رسد. در بسیاری از موارد، اطلاعات تماس عمومی محدود به دفاتر قضایی یا سازمان زندان ها است که ممکن است به طور مستقیم به بخش های داخلی زندان متصل نباشند. کد پستی منطقه و آدرس کلی زندان در اسناد رسمی موجود است، اما برای پیگیری وضعیت زندانی یا هماهنگی ملاقات، روش های مشخص تری وجود دارد که در ادامه به آن ها پرداخته خواهد شد.

زندان تهران بزرگ، یا همان ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، در منطقه ای دورافتاده در شهرستان ری، کیلومتر ۱۲ آزادراه تهران به قم قرار گرفته است و یافتن آن برای خانواده ها اغلب با چالش هایی همراه است.

آشنایی با ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ: ابعاد و تاریخچه

ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ فراتر از یک مکان جغرافیایی است؛ این یک مجموعه عظیم با تاریخچه و ساختاری پیچیده است که نقش مهمی در سیستم قضایی و اجتماعی کشور ایفا می کند. شناخت ابعاد و پیشینه آن به درک بهتر وضعیت کنونی آن کمک می کند.

پیشینه و هدف از ساخت

ایده اولیه ساخت ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ در اواخر دهه ۱۳۷۰ شمسی مطرح شد، اما فرآیند ساخت و تکمیل آن حدود ۱۵ سال به طول انجامید. هدف اولیه از ساخت این مجموعه، ایجاد اردوگاهی بزرگ برای نگهداری محکومان جرایم مواد مخدر بود. این تصمیم به منظور تفکیک این دسته از زندانیان از سایر مجرمان و اجرای برنامه های بازپروری خاص برای آن ها اتخاذ شد. اما به مرور زمان و با افزایش جمعیت کیفری استان تهران، این اردوگاه به زندان اصلی و مرکزی استان تهران تبدیل شد و انواع مختلفی از زندانیان را در خود جای داد. این تغییر کاربری، چالش ها و مسائل جدیدی را به همراه داشت که در بخش های بعدی به آن ها اشاره می شود.

وسعت، ظرفیت و ساختار فیزیکی

ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ با مساحتی بالغ بر ۱۱۰ هکتار، یکی از بزرگترین زندان های ایران و منطقه محسوب می شود. زیربنای بخش اردوگاهی محکومان مواد مخدر به تنهایی ۷۰ هزار متر مربع است. این مجموعه عظیم از ۳۸ سوله تشکیل شده که ۲۶ سوله آن به عنوان اندرزگاه ها (محل نگهداری زندانیان) با ظرفیت ۳۰۰ نفر برای هر اندرزگاه طراحی شده اند. ۱۲ سوله دیگر نیز به بخش های پشتیبانی، اداری، خدماتی و حفاظتی اختصاص یافته است.

با ظرفیت پذیرش بیش از ۱۷ هزار نفر، این زندان به لحاظ وسعت و گنجایش، در جایگاه ویژه ای در میان زندان های کشور قرار دارد. طراحی آن به گونه ای است که امکان تفکیک نسبی زندانیان بر اساس نوع جرم، سن یا سابقه را فراهم آورد، هرچند که گزارش ها حاکی از عدم رعایت کامل این تفکیک در عمل است. این وسعت و تعداد زیاد اندرزگاه ها، مدیریت و نظارت بر آن را به یک چالش بزرگ تبدیل می کند.

جایگاه و اهمیت

از نظر وسعت و ظرفیت، ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ بزرگترین زندان کشور محسوب می شود. این جایگاه، مسئولیت های زیادی را متوجه مدیران و دست اندرکاران آن می کند. این زندان به دلیل پذیرش طیف وسیعی از زندانیان، از مجرمان عادی گرفته تا افراد مرتبط با پرونده های خاص، به نوعی آینه ای از وضعیت اجتماعی و قضایی پایتخت به شمار می رود. اهمیت آن نه تنها در ابعاد فیزیکی، بلکه در نقش آن در اجرای احکام قضایی، نگهداری متهمان و محکومان و همچنین تلاش برای بازپروری و بازگشت به جامعه نیز نهفته است.

واقعیت های نگهداری زندانیان در فشافویه: نگاهی به گزارش ها

شرایط نگهداری زندانیان در هر ندامتگاهی، همواره یکی از موضوعات مهم و حساس است. در مورد ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ نیز، گزارش های مختلفی از وضعیت عمومی، امکانات و چالش های حقوق بشری منتشر شده است که نگاهی به آن ها می تواند ابعاد واقعی زندگی در این مجموعه را روشن کند.

شرایط عمومی و امکانات رفاهی

بررسی گزارش ها و تجربیات عمومی از زندان فشافویه نشان می دهد که شرایط نگهداری زندانیان با استانداردهای مطلوب فاصله زیادی دارد. ازدحام جمعیت در اندرزگاه ها، به خصوص در بخش هایی که برای معتادان یا کارتن خواب ها در نظر گرفته شده، یکی از مشکلات اساسی است. این ازدحام بر کیفیت خوابگاه ها، وضعیت تهویه و بهداشت عمومی تأثیر منفی می گذارد. غذا، خواب و سایر امکانات رفاهی اولیه نیز همواره از موضوعاتی بوده که اعتراضاتی را به دنبال داشته است. شرایط زندگی در چنین محیطی، نه تنها برای زندانیان دشوار است، بلکه می تواند بر سلامت جسمی و روانی آن ها نیز تأثیرات جبران ناپذیری بگذارد.

وضعیت پزشکی و بهداشتی

یکی از حادترین مشکلات گزارش شده از ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، نقص ها و کمبودهای جدی در زمینه امکانات پزشکی و بهداشتی است. کمبود دارو، تجهیزات پزشکی ناکافی و وضعیت نامناسب بهداری زندان، از جمله نگرانی های جدی است. برخی زندانیان آزادشده از وجود بیماری های واگیردار، محیط های غیر استریل و تأخیر در روند درمان بیماران خبر می دهند. این وضعیت به ویژه برای زندانیانی که در بدو ورود با مشکلات جسمی یا اعتیاد دست و پنجه نرم می کنند، بحرانی تر است. علاوه بر این، اعزام بیماران به خارج از زندان برای دریافت خدمات تخصصی با تأخیر صورت می گیرد و گاهی از زندانیان تعهد کتبی گرفته می شود که خودشان هزینه بیمارستان را پرداخت کنند که این موضوع بار مالی سنگینی را بر دوش خانواده ها می گذارد.

چالش تفکیک جرایم

بر اساس آیین نامه سازمان زندان های ایران، زندانیان با جرایم مختلف باید از یکدیگر تفکیک شوند؛ به عنوان مثال، زندانیان عقیدتی و سیاسی باید در فضایی جداگانه از زندانیان جرایم عادی نگهداری شوند. هدف از این تفکیک، جلوگیری از تأثیرات منفی زندانیان خطرناک بر سایرین و فراهم آوردن محیطی مناسب تر برای بازپروری است. اما گزارش های متعدد نشان می دهد که در ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، این قانون به طور کامل رعایت نمی شود. بسیاری از زندانیان سیاسی و عقیدتی، به عنوان نوعی تنبیه، به این زندان فرستاده شده و در کنار زندانیان جرایم عادی نگهداری می شوند. این عدم تفکیک، منجر به مشکلات و آسیب های فراوانی برای زندانیان شده و بر وخامت شرایط می افزاید.

حوادث و موارد نقض حقوق بشر

تاریخچه ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ با حوادث و گزارش هایی از نقض حقوق بشر نیز گره خورده است. از جمله موارد تلخ می توان به قتل علیرضا شیرمحمدعلی، یک زندانی سیاسی، در سال ۱۳۹۸ در داخل این زندان اشاره کرد که با واکنش های گسترده ای روبرو شد. همچنین، گزارش هایی درباره بدرفتاری، ضرب و شتم، و استفاده از زور علیه زندانیان، به خصوص در مواردی مانند سرکوب دراویش گنابادی در سال ۱۳۹۷، منتشر شده است. در آن زمان، دراویش زندانی که در اعتراض به بدرفتاری با زنان درویش محبوس در زندان قرچک ورامین دست به تحصن زده بودند، توسط مأموران امنیتی مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و از گاز اشک آور برای متفرق کردن آن ها استفاده شد. این حوادث، تصویر تاریکی از وضعیت حقوق بشری در این زندان ارائه می دهند.

شرایط نامطلوب نگهداری، کمبودهای شدید پزشکی و عدم رعایت تفکیک جرایم، از جمله چالش های اساسی است که در گزارش ها از ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ به چشم می خورد و ابعاد جدی نقض حقوق بشر را نمایان می سازد.

تحریم های بین المللی

به دلیل گزارش های مکرر و مستند از نقض جدی حقوق بشر در ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، این زندان مورد تحریم های بین المللی نیز قرار گرفته است. در پاییز سال ۱۳۹۸، وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا، زندان فشافویه را به دلیل ارتباط با نقض جدی حقوق بشر، تحریم کرد. این تحریم پس از مدتی اجرایی شد. در ادامه، در فروردین ۱۴۰۰، اتحادیه اروپا نیز به دلیل نقض حقوق بشر در ایران، به خصوص در جریان سرکوب اعتراضات آبان ۹۸، سه زندان جمهوری اسلامی ایران از جمله فشافویه را مورد تحریم قرار داد. این تحریم ها نشان دهنده نگرانی جامعه جهانی از وضعیت حقوق بشری در این زندان و لزوم بهبود شرایط است.

راهنمای عملی برای خانواده ها: گام به گام تا ملاقات و پیگیری

برای خانواده هایی که عزیزی در ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ دارند، دسترسی به اطلاعات دقیق و کاربردی، امری حیاتی است. این بخش به تفصیل به راهکارهای عملی برای پیگیری وضعیت زندانی، برقراری ارتباط و ارسال اقلام ضروری می پردازد.

چگونه از حضور زندانی مطلع شویم؟

در لحظات اولیه بازداشت یا مفقود شدن عزیزان، اولین سوال خانواده ها این است که آیا فرد مورد نظر در زندان تهران بزرگ نگهداری می شود یا خیر. برای پیگیری و استعلام وضعیت زندانی، چند روش کلی وجود دارد:

1. مراجعه حضوری به دفاتر قضایی: معمولاً نزدیک ترین مرجع برای کسب اطلاع، دادسرا یا دادگاه عمومی است که پرونده اولیه فرد در آنجا تشکیل شده است. با ارائه مشخصات کامل فرد (نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی و تاریخ تقریبی بازداشت)، می توان از مرجع قضایی محل نگهداری وی را جویا شد.
2. تماس با مراجع مربوطه: برخی از نهادهای قضایی یا سازمان زندان ها، سامانه های تلفنی یا دفاتر مشخصی برای پاسخگویی به خانواده ها دارند، اما این موارد در دسترس عموم نیستند و ممکن است نیاز به پیگیری های متعدد باشد.
3. مشاوره حقوقی: کمک گرفتن از یک وکیل می تواند فرآیند پیگیری را تسریع بخشد. وکلا با دسترسی به سیستم های قضایی و آشنایی با روال های اداری، می توانند اطلاعات دقیق تری کسب کنند.

توصیه می شود قبل از هرگونه اقدام، اطلاعات اولیه و دقیقی از فرد بازداشت شده شامل نام کامل، کد ملی و تاریخ بازداشت جمع آوری کنید تا فرآیند استعلام با سهولت بیشتری انجام شود.

ارتباط با زندان: شماره تلفن و مددکاری

همانطور که پیش تر اشاره شد، دسترسی به شماره تلفن های عمومی و مستقیم زندان فشافویه برای عموم دشوار است. اغلب شماره هایی که در دسترس هستند، مربوط به دفاتر اداری و مرکزی سازمان زندان ها هستند و ممکن است پاسخگوی نیازهای جزئی خانواده ها نباشند.

بهترین راه برای برقراری ارتباط و پیگیری مسائل خاص زندانی، واحد مددکاری زندان است. مددکاران اجتماعی نقش مهمی در برقراری ارتباط بین زندانی و خانواده، پیگیری مسائل حقوقی، درمانی و رفاهی زندانی دارند. برای ارتباط با واحد مددکاری، معمولاً باید به صورت حضوری به زندان مراجعه کرده یا از طریق دفاتر قضایی درخواست ارتباط با مددکار مربوطه را داشت. در این ارتباط، ارائه اطلاعات دقیق از زندانی و توضیح مشکل به مددکار می تواند به تسریع روند کمک کند.

ملاقات: انواع، قوانین و زمان بندی

ملاقات با زندانیان، یکی از مهم ترین راه های حفظ ارتباط و حمایت روانی از آن هاست. در ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، انواع مختلفی از ملاقات وجود دارد که هر کدام قوانین خاص خود را دارند:

1. ملاقات حضوری: در این نوع ملاقات، زندانی و خانواده می توانند بدون مانع فیزیکی با یکدیگر دیدار کنند. این نوع ملاقات ها معمولاً با محدودیت های بیشتری همراه هستند و ممکن است به تعداد دفعات کمتری در طول دوره محکومیت امکان پذیر باشند.
2. ملاقات کابینی: رایج ترین نوع ملاقات است که در آن زندانی و خانواده از طریق یک شیشه و با استفاده از تلفن با یکدیگر صحبت می کنند. این نوع ملاقات امنیت بیشتری برای زندان فراهم می کند.

شرایط عمومی ملاقات:

• مدارک لازم: برای تمامی ملاقات ها، ارائه اصل کارت ملی و شناسنامه برای احراز هویت تمامی ملاقات کنندگان (بالغین) الزامی است.
• محدودیت های خویشاوندی: ملاقات حضوری و کابینی معمولاً فقط برای خانواده درجه یک (پدر، مادر، همسر، فرزند و خواهر و برادر) امکان پذیر است.
• زمان بندی: ساعات و روزهای ملاقات برای هر تیپ، اندرزگاه یا سالن ممکن است متفاوت باشد. برای اطلاع دقیق از برنامه ملاقات، در اولین مراجعه به زندان، اطلاعات مربوط به تیپ و اندرزگاه زندانی را جویا شوید. معمولاً روزهای خاصی از هفته برای ملاقات هر بخش در نظر گرفته می شود.
• نکات مهم: از آوردن وسایل ممنوعه (مانند تلفن همراه، ضبط صوت، اقلام فلزی و تیز) به سالن ملاقات جداً خودداری کنید. رعایت پوشش مناسب و شئونات اسلامی نیز الزامی است.

برای اولین ملاقات، معمولاً خانواده ها می توانند در هر روز اداری به زندان مراجعه کنند تا اطلاعات اولیه را کسب و برای ملاقات های بعدی نوبت بگیرند. پس از آن، برنامه ملاقات بر اساس برنامه هفتگی زندان تعیین می شود.

ارسال وسایل، لباس و پول

ارسال وسایل و اقلام مورد نیاز برای زندانیان، یکی دیگر از دغدغه های خانواده هاست. برای این منظور نیز قوانین و محدودیت هایی وجود دارد:

1. لیست اقلام مجاز و ممنوعه: زندان لیست مشخصی از اقلام مجاز (مانند لباس های خاص، کتاب، عینک) و ممنوعه (مانند مواد خوراکی فاسدشدنی، اقلام لوکس، تلفن همراه) دارد که باید رعایت شود. معمولاً لباس ها باید ساده، بدون زیورآلات و در رنگ های مشخص باشند.
2. روزهای تحویل: تحویل لباس و وسایل معمولاً در روزهای خاصی از هفته (مانند چهارشنبه ها که در گزارش های مردمی هم به آن اشاره شده است) و در ساعات محدودی انجام می شود. به دلیل محدودیت فضا، بسیاری از وسایل نظافتی از بیرون پذیرفته نمی شوند و زندانیان باید آن ها را از بوفه زندان خریداری کنند.
3. واریز وجه: برای اینکه زندانی بتواند از بوفه زندان خرید کند، خانواده ها می توانند به حساب او در زندان پول واریز کنند. روش های واریز وجه در محل زندان یا از طریق بانک های معرفی شده انجام می شود. معمولاً یک کارت عابر بانک داخلی برای زندانی صادر می شود که با آن می تواند مایحتاج خود را تأمین کند.

توصیه می شود قبل از مراجعه برای تحویل وسایل، با واحد مربوطه در زندان تماس بگیرید یا از طریق مددکار اطلاعات دقیقی کسب کنید تا از اتلاف وقت و زحمت بی مورد جلوگیری شود.

نقش مددکاری زندان

مددکاران زندان نقش پل ارتباطی مهمی بین زندانی، خانواده و سیستم قضایی ایفا می کنند. وظایف اصلی بخش مددکاری شامل موارد زیر است:

• ارائه مشاوره به زندانیان و خانواده هایشان.
• پیگیری وضعیت پرونده قضایی و اطلاع رسانی به خانواده.
• کمک به حل مشکلات رفاهی، درمانی و بهداشتی زندانی در داخل زندان.
• ارائه گزارش های دوره ای از وضعیت زندانی به مراجع ذی صلاح.
• زمینه سازی برای آزادی مشروط، عفو یا سایر تسهیلات قانونی.

برای برقراری ارتباط با مددکار زندانی خود، می توانید در روزهای ملاقات یا با مراجعه حضوری به بخش اداری زندان، درخواست خود را مطرح کنید. ارتباط مستمر با مددکار می تواند در پیگیری مؤثرتر مسائل زندانی بسیار کمک کننده باشد.

برخی زندانیان شناخته شده

ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ در طول سالیان متمادی میزبان افراد مختلفی از جامعه بوده است. برخی از این افراد به دلایل مختلف از جمله فعالیت های سیاسی، عقیدتی یا اجتماعی شناخته شده اند و مدتی از دوران محکومیت خود را در این زندان گذرانده اند. نام بردن از این افراد، بدون ورود به جزئیات پرونده هایشان، صرفاً به منظور نشان دادن طیف وسیع زندانیانی است که در این مجموعه نگهداری می شوند و تأکیدی بر جایگاه ویژه این زندان در سیستم قضایی کشور است.

نتیجه گیری

ندامتگاه مرکزی تهران بزرگ، با نام های رایج فشافویه یا زندان حسن آباد، یکی از بزرگترین و مهم ترین مراکز نگهداری زندانیان در ایران است که در کیلومتر ۱۲ آزادراه تهران به قم قرار دارد. این مجموعه گسترده، با چالش های بسیاری در زمینه شرایط نگهداری، امکانات پزشکی و تفکیک جرایم روبروست که در گزارش های متعدد به آن اشاره شده و حتی منجر به تحریم های بین المللی گردیده است. با این حال، برای خانواده ها و وکلای زندانیان، دسترسی به اطلاعات دقیق و راهنمایی های عملی جهت پیگیری وضعیت زندانی، ملاقات و ارسال وسایل، امری حیاتی است. درک موقعیت، ساختار و رویه های این ندامتگاه می تواند به افراد کمک کند تا با آگاهی بیشتری در مسیر دشوار پیگیری امور عزیزانشان گام بردارند.