بایسته‌های حکمرانی هوش مصنوعی در جهان

به گزارش راکو، ملیحه زرین پور، کارشناس مسائل اجتماعی در یادداشتی در راهبرد معاصر نوشت:

هوش مصنوعی چنان اهمیت دارد که آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، رهبر معظم انقلاب اسلامی تاکنون چندین بار بر لزوم دستیابی به جنبه‌های مختلف آن از بهره گیری تا حکمرانی تأکید کرده اند.

رهبر انقلاب اسلامی در نخستین دیدارشان با مسئولان و اعضای دولت چهاردهم بار دیگر بر اهمیت هوش مصنوعی و لزوم توجه ویژه مسئولان به این حوزه تأکید کردند و فرمودند: اگر به لایه‌های زیرساختی هوش مصنوعی نرسیم، ممکن است در دنیا آژانسی برای هوش مصنوعی مانند انرژی اتمی تشکیل دهند و مانع پیشرفت کشور شوند.

واقعیت آنکه هرچه دیرتر به فناوری جدیدی دست یابیم، دیگرانی که پیش از ما به جنبه‌ها و عرصه‌های مختلف آن دست یافتند، برای جلوگیری از دسترسی همگان شروع به ایجاد محدودیت و به عبارتی حکمرانی آن می کنند. 

جدیدترین رقابت بین المللی

هوش مصنوعی جدیدترین رقابت راهبردی جهان را به خود اختصاص داده است، به نحوی که همه کشورها در حال تلاش برای دستیابی به جنبه‌های مختلف آن هستند تا از جهش جدید دنیای تراشه‌های پرقدرت عقب نمانند، زیرا عقب ماندن در این عرصه به مثابه کشور جهان سومی است که دیگری که به لایه‌های حساس و کاربردی آن دست یافته، در قامت حاکم ورود می کند.

هم‌اکنون شاهد رقابت راهبردی و بین‌المللی در عرصه هوش مصنوعی میان چین و آمریکا بر سر ایجاد محدودیت‌هایی برای دسترسی سایر کشورها به فناوری‌های برتر این حوزه هستیم. به همین دلیل رهبر معظم انقلاب اسلامی دغدغه مند نسبت به ورود هرچه سریع‌تر به عرصه هوش مصنوعی و جنبه‌های کاربردی آن هشدار می دهند و این موضوع را چنان با اهمیت می دانند که در نخستین دیدارشان با اعضای دولت چهاردهم بر لزوم آن تأکید می‌کنند.

حکمرانی هوش مصنوعی

هوش مصنوعی چیست و چرا حکمرانی در این عرصه با دستیابی به موقع به جنبه‌های مختلف آن اهمیت دارد؟ باید گفت، این فناوری نوظهور دیگر ابزارگونه نیست و به بازیگری کلیدی در زندگی ما تبدیل شده است. هوش مصنوعی می‌تواند خودمختار رفتار، تصمیم گیری کند و در زمینه‌های مختلفی مانند اجتماعی و اقتصادی نتیجه متفاوتی رقم بزند.

به گفته اندیشمندان و دانشمندان، در زمان هدایت دنیای جدید با استفاده از هوش مصنوعی به‌سر می‌بریم. نکته‌ای وهم انگیز که به تنهایی اهمیت حکمرانی در هوش مصنوعی را جلوه گر می سازد، وقتی قرار است در دنیای آینده هوش مصنوعی به جای انسان تصمیم بگیرد.

وقتی در حوزه پزشکی قرار باشد هوش مصنوعی به جای پزشک جراح متبحر جراحی سخت و پر استرس و حساس برعهده بگیرد، یا به جای مهندس معمار جانمایی فلان سازه حساس را در فلان زمین بدون گسل یا ایجاد طبقه جدید یا هر تصمیم دیگری را که تا دیروز مهندسان اتخاذ می‌کردند، اهمیت آن آشکار می شود.

آمریکا از سال‌ها قبل محدودیت‌هایی را با هدف جلوگیری از دسترسی کشورهای دیگر به فناوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی اعمال کرده است و تقریباً به طور مستمر آن‌ها را به‌روز می‌کند. دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به‌تازگی محدودیت‌های جدیدی برای صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی به چین اعمال کرد. 

این محدودیت‌ها علاوه بر تحریم‌های گذشته‌ای است که سبب می‌شد چین به تراشه‌های پیشرفته مورد نیاز برای توسعه برنامه هوش مصنوعی خود دست نیابد. به تازگی لایحه‌ای در کنگره آمریکا بررسی می‌شود که به واشنگتن اجازه می‌دهد محدودیت‌های صادرات مدل‌های هوش مصنوعی را که تهدیدی برای امنیت ملی به‌شمار می‌روند، به کشورهای مشخصی ازجمله چین، ایران، روسیه و کره شمالی شدیدتر کند.

اگر در دستیابی به جنبه‌های مختلف و عرصه‌های مهم هوش مصنوعی تعلل کنیم، دیگرانی که در دستیابی به آن پیشگام و پیشرو بودند، وارد جزئیات عرصه حکمرانی می‌شوند و برای دیگر کشورهایی که به آن دست نیافته اند، حکمرانی می کنند.

جلوگیری از ورود هوش مصنوعی به دیگر کشورها به‌وسیله آمریکا با هدف حفظ برتری فناورانه خود و جلوگیری از توسعه فناوری‌های حساس در کشورهای رقیب ازجمله مواردی است که سبب دغدغه این مهم شده است.

کارشناسان می گویند، هوش مصنوعی در حال تبدیل شدن به فناوری اصلی نسل بعدی انقلاب صنعتی است که میزان قدرت و رقابت‌پذیری آینده کشورها را تعیین می‌کند و قدرتی حتی فراتر از قدرت هسته‌ای به کشورها می‌بخشد.

فراتر از انرژی هسته‌ای

دیگر کشورهای که به این فناوری مهم که قدرتی فراتر از انرژی هسته ای دارد، دست یافتند تلاش می کنند توانمندی‌های فناورانه خود را از دسترس رقبا دور نگه دارند. هوش مصنوعی یا همان انقلاب چهارم صنعتی نه تنها بر اقتصاد دنیا تأثیر خواهد گذاشت، بلکه نقش مهمی در تغییرات و پیشرفت‌های نظامی و امنیتی دنیا دارد. 

استفاده از هوش مصنوعی در تسلیحات خودمختار و سامانه‌های دفاعی به کشورها امکان می‌دهد در جنگ‌های آینده با دقت و کارایی بیشتری عمل کنند و در برابر رقیب دست بالا داشته باشند. این فناوری‌ها می‌توانند به طور خودکار اهداف را شناسایی کنند و مورد حمله قرار دهند، که این موضوع نگرانی‌های اخلاقی و امنیتی زیادی به همراه دارد.

مقام معظم رهبری فرمودند: خودداری و اعمال محدودیت‌ برای دسترسی سایر کشورها به فناوری‌های پیشرفته مرتبط با هوش مصنوعی آغاز شده است.

آمریکا با تعجب و وحشت از پیشرفت‌های خیره‌کننده چین در عرصه هوش مصنوعی، برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر این کشور یا وقفه در آن تحریم‌های شدیدی را علیه این کشور اعمال کرده و نگران است پکن با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی بتواند در زمینه‌های نظامی و اقتصادی به برتری دست یابد.

جز چین و آمریکا کشورهای بسیاری در تلاش برای دستیابی به فناوری روز دنیا، یعنی جنبه‌های مختلف هوش مصنوعی هستند، لذا کم کاری و عقب ماندگی در این عرصه مهم می تواند خطرناک و عواقب سنگینی به همراه داشته باشد.

چالش‌های اقتصادی و کاهش ضریب امنیت ملی به دلیل تضعیف شاخص‌های حیاتی از سوی هوش مصنوعی می‌تواند به کاهش رقابت‌پذیری اقتصادی، افزایش نرخ بیکاری و نابرابری اجتماعی منجر شود و تضعیف جایگاه کشور را در عرصه بین‌المللی به همراه داشته باشد.

حکمرانی در هوش مصنوعی اهمیت دارد و بایست قبل از آنکه خیلی دیر شود، سرمایه‌گذاری در مسیر دستیابی به لایه‌های زیرساختی هوش مصنوعی را با توجه به تأکید و دستور رهبر انقلاب در این زمینه با شدت بیشتری پیگیری کرد. قبل از آنکه دیگر کشورها به دستاوردهای بی‌شماری در هوش مصنوعی دست یابند و برای جلوگیری از دستیابی دیگران محدودش و قوانین حکمرانی در هوش مصنوعی وضع کنند، باید اقدام کرد.

اکنون دنیا در ابتدای تحولی بزرگ قرار دارد، لذا اگر به توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی قبل از آنکه خیلی دیر شود اقدام کنیم، شانس داریم بتوانیم کارها را به شیوه متفاوتی پیش ببریم و این بار در عرصه حکمرانی نقش داشته باشیم.

هوش مصنوعی سال‌های متمادی به طرز مرموزی در حال تأثیرگذاری بر زندگی ماست و موضوعات مختلف از تشخیص چهره تا اعتبارسنجی را به نحوی بهتر انجام می دهد و می تواند در عرصه‌های مهم پزشکی، سلامت، نظامی و در یک کلام امنیت نقش مهمی ایفا کند. بنابراین اهمیت زیادی در آینده نه تنها کشور، بلکه سایر نقاط دنیا دارد.

پایان خبر راکو