حلزون ها قربانی ساخت رنگی که خیلی طرفدار دارد!

تینا مزدکی: محققان با حفاری های در سکونتگاه باستانی کولونا در جزیره کوچک آگینا در سواحل سرزمین اصلی یونان، دو ساختمان فروریخته مربوط به قرن شانزدهم قبل از میلاد را کشف کردند. نتیجه مطالعه باستان شناسان نشان می دهد که در اواخر عصر برنز ساختمان قدیمی تر به عنوان مکانی برای تولید رنگ بنفش استفاده می شد.

رنگ ها در اواخر عصر برنز و در منطقه مدیترانه کالایی ارزشمند بشمار می رفتند. بنابراین، شواهدی از تولید رنگ در این دوره می تواند بینش قابل توجهی را در مورد فرهنگ و تجارت در آن زمان ارایه دهد. بیشترین شواهد یافت شده برای تولید رنگ بنفش در سایت های باستان شناسی در مدیترانه از رسوبات بجا مانده حلزون های دریایی له شده است. این نوع رنگ از ترشحات مخاطی یکی از چندین گونه حلزون دریایی وحشی که در این منطقه ساکن هستند تهیه می شود. این ترشحات از عضوی به نام غده هیپوبرانشیال در بدن این حلزون ها می آیند.

برای به دست آوردن رنگ موردنظر، غدد زیرشاخه ای حلزون ها را با باز کردن پوسته و یا به عنوان جزیی از بدن نرم تن کاملاً له شده، از بدن آن ها جدا می کردند. ماده به دست آمده را با مقداری آب نمک مخلوط کرده و به مدت چند روز در ظروف مناسب، خمره ها دم می دادند. انتخاب یک ظرف مناسب امکان کنترل لازم بر اکسیژن و تامین نور را فراهم می کرد که برای به دست آوردن سایه رنگ موردنظر مهم هستند.

منطقه ایجاینا (Aegina) اگرچه کوچک بود اما برای هزاران سال نقش مهمی در تاریخ فرهنگی در دریای اژه ایفا کرد که بازوی مدیترانه که در آن قرار دارد. از دوره نوسنگی تا دوران بیزانس (تقریباً از هزاره ششم قبل از میلاد تا قرن دهم پس از میلاد)، سکونتگاه اصلی جزیره، بر روی دماغه ای در ساحل شمال غربی به نام کیپ کولونا قرار داشت. کارگاه رنگ سازی که محققان کشف کردند در حومه شرقی کولونا قرار دارد.

قطعات سفالی با مقادیر قابل توجهی از رنگ دانه ارغوانی که به خوبی حفظ شده اند، یکی از عواملی بود که دانشمندان به آن استنباط کردند. آن ها همچنین ابزارهای مورداستفاده در فرآیند تولید، مانند سنگ زنی و همچنین پوسته های خردشده حلزون های دریایی را کشف کردند. با توجه به اینکه بقایای رنگ دانه به ندرت در فضای داخلی ظروف سرامیکی، سایر ظروف و سایر مواد باقی مانده است، این یافته ها قابل توجه است.

محققان سپس تجزیه وتحلیلی از پوسته ها و ترکیب شیمیایی رنگ دانه ها انجام دادند و متوجه شدند که کارگاه تقریباً تنها از یک گونه حلزون دریایی (Hexaplex trunculus) صدف فرفری نواری برای تولید رنگ استفاده می کرد. این حلزون دریایی که در سرتاسر مدیترانه یافت می شود، یکی از سه گونه اصلی است که برای تولید رنگ استفاده می شد. علاوه بر این حلزون، حلزون مورکس برانداریس (Bolinus brandaris) و پوسته سنگی دهان قرمز (Stramonita haemastoma) در دوران باستان برای تولید رنگ ارغوانی و بنفش مورداستفاده قرار می گرفتند.

رنگ ساخته شده از این حلزون ها به رنگ قرمز ارغوانی تیریان (Tyrian Purple) شناخته می شود. این رنگ در دنیای باستان بسیار ارزشمند بود، به این دلیل که تولید آن کاری بسیار خسته کننده و دشواری بود. این فرآیند پیچیده بود و به جمع آوری هزاران حلزون دریایی نیاز داشت. درواقع، تخمین زده می شود که تا برای تولید تنها حدود 1 گرم رنگ باید 12هزار حلزون فرآوری شوند.

فرآیند تولید سخت این رنگ باعث شد که محصول بسیار گران شود. به عنوان مثال، در دوره روم، بنفش تیریان بیشتر از طلا ارزش داشت. درنتیجه، رنگ دانه به طورکلی برای استفاده در طبقات بالای جامعه محفوظ بود. درواقع، در دوره های خاصی، استفاده از بنفش تیریان توسط قوانین روم محدودشده بود به طوری که فقط امپراتور می توانست آن را بپوشد. تصور می شود که بنفش تیریان ابتدا توسط فنیقی ها ساخته شده است. این تمدن باستانی در منطقه مدیترانه که از منطقه ساحلی شام سرچشمه گرفته است، همان لبنان امروزی است.

مشهورترین رنگ دانه در صور، شهری واقع در لبنان که یکی از قدیمی ترین سکونتگاه های دایماً مسکونی در جهان است، تولید شد. اما در مناطق دیگر مدیترانه نیز تولید به تولید رسید. حفاری های اخیر در کولونا همچنین استخوان های چند پستاندار که عمدتاً خوک و بره بودند کشف شدند که در محوطه کارگاه رنگ سازی به شدت سوخته بودند. محققان احتمال می دهند که این حیوانات به روش آیینی برای محافظت از مجموعه رنگ سازی قربانی شدند.

منبع: newsweek

227323