تنش ها بین پزشکان عمومی و وزارت بهداشت بالا گرفت/ محدود کردن عمل های زیبایی؛ اقدامی درست یا غیر قانونی؟

راکو گزارش می دهد؛

یک عضو هییت مدیره انجمن پزشکان عمومی کشور با اشار به نامه معاونت آموزش وزارت بهداشت در خصوص اعمال زیبایی، نظر این معاونت در خصوص فعالیت پزشکان پس از فارغ التحصیلی را نادرست دانست و محدود کردن پزشکان عمومی را غیر قانونی دانست.

به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری علم و فناوری راکو، زیبایی امروزه به عنوان یکی از پرطرفدارترین درمان ها در میان شاخه های پزشکی محسوب می شود. شاخه ای که اگرچه به عنوان یک تخصص در دانشگاه های ایران و حتی بسیاری از کشورهای جهان وجود ندارد، اما گروه هایی مانند جراحان پلاستیک، گوش، حلق و بینی، متخصصان پوست، تغذیه، داخلی و گوارش، پزشکان عمومی و … امروزه درگیر آن هستند.

اعمال پرطرفدار زیبایی

درمان های زیبایی امروزه شامل اعمال جراحی مانند تغییر سایز سینه، لیپوساکشن، جراحی پلک، رینوپلاستی(جراحی بینی) و جراحی زیبایی شکم (ابدومینوپلاستی یا تامی تاک) به ترتییب پرطرفدارترین اعمال جراحی زیباییی در سال 2022 در سراسر جهان بوده اند. همچنین تزریق سم بوتولینوم(بوتاکس)، تزریق ژل،از بین بردن موهای زاید، از بین بردن چربی با روش غیرجراحی، جوانسازی با لیزر فوتونا نیز پرطرفدارترین اعمال غیر جراحی زیبایی در همان سال بوده اند.

بازگشت به دوران جوانی و زیبایی خاص آن دوران همیشه برای بسیاری از افراد یک آرزو بوده که امروزه پیشرفت های پزشکی تحقق این رویا را در دسترس قرار داده است. تحقق رویای زیبایی در جهان یک صنعت میلیارددلاری بوده و پیش بینی می شود در سال آینده میلادی گردش مالی آن به بیش 43 میلیارد دلار برسد.

 در ایران نیز تب زیبایی بالایی دارد، اعمالی مانند رینو پلاستی رتبه اول در جهان را دارد، از آن سو اعمال غیر جراحی نیز به داغی اعمال جراحی و شاید بیشتر از آن باشد. همین موضوع در روزهای اخیر موجب تنش بین پزشکان عمومی که عمدتا اقدامات غیر جراحی زیبایی توسط آنها انجام می شود  از یک سو و وزارت بهداشت و انجمن جراحان پلاستیک از سوی دیگر به وجود  آمده است.   

این اختلافات پس از آن به وجود آمد که معاونت آموزش وزارت بهداشت پزشکان عمومی را از انجام اعمال زیبایی منع کرد. امری که با اعتراض شدید اعضای انجمن پزشکان عمومی و برخی از اعضای سازمان نظام پزشکی کشور قرار گرفت.

وزارت بهداشت علیه اعمال زیبایی پزشکان عمومی

روابط عمومی معاونت آموزش وزارت بهداشت در بیانیه ای نوشت: هرگونه اقدامی از سوی پزشکان عمومی و متخصصین باید بر پایه برنامه آموزشی مصوب آنها اعمال شود و در برنامه آموزشی پزشکی عمومی سرفصلی تحت عنوان جراحی های زیبایی وجود ندارد و هرگونه تغییری در برنامه آموزشی مستلزم طرح و اتخاذ تصمیم در شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی است. همچنین در این بیانیه آمده است که در خصوص انجام عمل های زیبایی به وسیله دستگاه لیزر توسط پزشکان عمومی، هیچ مجوزی صادر نشده است.

تصمیمی درست یا اقدامی بر خلاف قوانین بالادستی

شهرام شمس عضو هییت مدیره انجمن پزشکان عمومی کشور، در گفت وگو با خبرنگار راکو، با بیان اینکه این نخستین بار نیست که وزارت بهداشت چنین تصمیماتی را بر خلاف قوانین بالادستی اتخاذ می کند، گفت: پرونده های زیادی از وزارت بهداشت در نهادهایی مانند دیوان عدالت اداری به دلیل این تصمیمات وجود دارد. این موضوعات علاوه بر اینکه هزینه های زیادی را بر دوش دولت و مردم تحمیل می کند، شان تولیت وزارت بهداشت را نیز زیر سوال می برد.

شمس افزود: ما یک قانون مصوبی در مجلس شورای اسلامی داریم که صراحتا اعلام کرده است که کمیسیون ملی تعیین صلاحیت های حرَف پزشکی با نظارت وزارت بهداشت و با مشارکت نظام پزشکی تشکیل شود. ارکان این کمیسیون بنابر دستور وزیر سابق بهداشت تشکیل و اعضای آن مشخص شدند و چند معاون وزیر بهداشت هم عضو کمیسیون بوده اند، امضای معاون درمان وزیر بهداشت به عنوان قایم مقام کمیسیون هم ذیل مصوبات موجود است.

او ادامه داد: اکنون وزارت بهداشت به دلیل برخی از تعارض منافع ها اقدامات دیگری را انجام می دهد. این اقدمات خلاف از جمله بیانیه معاونت آموزشی در اعلام محدودیت اقدامات پزشکان عمومی غیر قانونی است. وظیفه معاونت آموزش وزارت بهداشت در زمان قبل از فارغ التحصیلی پزشکان است و نه پس از آن، یک پزشک تا زمانی که برخی از مهارت ها مانند تزریق وریدی، عضلانی، زیرجلدی و داخل جلدی را یاد نگیرد و تفاوت اینها را نداند فارغ التحصیل نمی شود. پزشکان عمومی در زمینه جراحی هم یکسری مهارت های قابل قبول مانند انواع تزریق های عمقی و غیر عمقی، بخیه زدن و ترمیم زخم ها، بریدگی ها و آنچه را که در حیطه مسیولیت پزشکان عمومی است را در دوران کارآموزی و کارورزی را فرا می گیرد.

او ادامه داد: اقتصاد سلامت در این راستا حرکت می کند که خدمات سلامت را با کمترین هزینه به دست مردم برساند. کاری که از دست پزشک عمومی بر می آید و مهارت کامل در این رابطه فراگرفته و آموزش دیده است. هم با هزینه کمتری انجام می شود.

این حقوق دان پزشک یادآور با اشاره به این بند از بیانیه معاونت آموزش وزارت بهداشت مبنی بر« انجام اعمال جراحی زیبایی و یا اقدامات زیبایی به وسیله دستگاه لیزر توسط پزشکان عمومی، هیچگاه از سوی این وزارتخانه مجوزی صادر نشده است.» گفت: این یک مغالطه  و سخن عوامانه ای است.  حتی یک فرد با مدرک دیپلم می تواند دوره های کار با دستگاه لیرز را بیاموزد اما اجازه ندارد به تنهایی این کار را انجام دهد و باید حتما زیر نظر پزشک دوره دیده و نه لزوما متخصص باشد. وقتی من در اورژانس بیمارستان که یک بیمار را احیا می کنم کسی نمی آید از من بپرسد که چرا چنین کاری را انجام می دهم چون این جزو بدیهیات شغل پزشکی است یا اینکه هیچگاه از یک پرستار نمی پرسیم که چرا او تزریق و پانسمان را انجام می دهد چرا که می دانیم این مهارت جزو بدیهیات شغل پرستاری است. وقتی ما کارهای سنگین را در اورژانس انجام می دهیم چرا بیانیه ای صادر نکرده و نمی گوید این کار در حیطه مجوزهای ما نیست اما برای کارهای سبکی مانند تزریق ژل، بوتاکس و … مدعی می شوند.

شمس ادامه داد: در این بیانیه یک توهین به جامعه پزشکی انجام شده است؛ مگر می شود که یک پزشک عمومی نداند چه تفاوتی بین انواع تزریق وجود دارد؟ تزریق ژل به زیر جلد کار بسیار ساده ای برای پزشک عمومی است، متخصص پوست یا متخصص جراحی پلاستیک باید کارهایی را انجام دهند که انجام آن برای پزشکان عمومی سخت است.

وی گفت: پزشک عمومی در دوران دانشجویی دوره های کارآموزی و کارورزی داخلی، کارآموزی و کارورزی جراحی، کارآموزی و کاروزی پوست داریم. تفاوت دوره ها در این است که در دوره کارآموزی ما از اساتید می آموزیم و می خوانیم اما در دوره کارورزی زیر نظر اساتید کار را انجام می دهیم. در واقع در کارآموزی کار را یاد می گیرم و در دوره کارورزی زیر نظر استاد نسخه می کنم. ما در این دوره ها همان مطالب را می خوانیم که جراح می خواند. تفاوت ما در این است جراح 5 سال زیر نظر اساتید مهارت های خود را گسترش می دهند و از پزشک عمومی مهارتش بیشتر است اما هردو منابع علمی مشابه در حوزه جراحی را مطالعه می کنند مثلاً منبع شوارتس برای جراحی یا هاریسون برای داخلی توسط هردو گروه عمومی و متخصص مربوطه منبع آزمون است.

وی گفت: مراجعات مرتبط با زیبایی بر اساس مهارت فرد پزشک است و تعرفه خاصی ندارد. این تابع عقود اختیاری بین پزشک و مراجع است. این موضوع معیشت پزشکان عمومی را تامین کرده و به پزشک اجازه می دهد تا شیفت خود را در اورژانس نیز بدهد.

او در پایان یاد آور شد: ما قانونی به نام قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار داریم و دو آیین نامه ابلاغی از سوی معاون اول و معاون حقوقی نیز وجود دارد که بند دو و سه این قانون به صراحت عنوان می کند تعیین و تغییر هر نوع آیین نامه و یا تغییر هر روالی مستلزم این است که نهاد تصمیم گیر ذی نفعان را دعوت کرده و از آنان نظر خواهی کند. این در حالی است که در این کمیته نه پزشک عمومی و نه عضوی از اعضای سازمان نظام پزشکی نبوده و از آنان نظرخواهی نشده است. به همین دلیل این اقدام وزارت بهداشت غیر قانونی است و ما با این تصمیمات مخالفت کرده و از جایگاه های حقوقی و قانونی آن را پیگیری می کنیم. از آنجا که این کمیته خودسرانه و برخلاف قانون تشکیل شده است و از سوی انجمنهای علمی ذیربط و سازمان نظام پزشکی نمی تواند مورد تایید برای معرفی نماینده باشد لذا مصوبات آن نیز خارج از حدود قانونی ارزیابی می شود.