گروسی: دیپلماسی ناگزیر است/ ایران 2015، ایران سال 2024 نیست

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت وگویی با تکرار ادعاها درباره سطح دسترسی بازرسان این نهاد بین المللی به تاسیسات ایران برای انجام دادن فعالیت های نظارتی و راستی آزمایی، با اشاره به پیشرفت های هسته ای ایران، دیپلماسی با آن را برای حل وفصل پرونده هسته ای ایران «ناگزیر» تلقی کرد.

به گزارش راکو، «رافایل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت وگویی بیان کرد که مسیله برنامه هسته ای ایران «بسیار پیچیده» است و به طور کلی، شاهد «افزایش مواد هسته ای غنی شده در سطح بسیار بالا هستیم.»

گروسی در گفت وگو با شبکه پی بی اس که مشروح آن در وبگاه این شبکه منتشر شده است، در پاسخ به سوال خبرنگار آن مبنی بر این که آیا با توجه به گزارش پیشین آژانس درباره برنامه هسته ای ایران که درآن به کاهش مقدار اورانیوم غنی شده «در سطح تسلیحاتی» در عین گسترش برنامه هسته ای ایران به طور کلی اشاره شده بود، این به معنای بهتر شدن وضعیت در رابطه با فعالیت های هسته ای ایران است، با بیان مطالب فوق گفت: این موضوع جنبه های مختلفی دارد و فقط اورانیوم غنی شده مطرح نیست که البته به خودی خود حایز اهمیت است، چراکه در ساخت تسلیحات اتمی یا حداقل، در اصل برای ایجاد ظرفیت تولید مواد منفجره (هسته ای) به کار می رود. اما موارد دیگری نیز به این ظرفیت ربط پیدا می کند که بازرسان من باید به آن ها و به چیزهایی که در آنجا رخ می دهد، اشراف کامل داشته باشند. و این چیزی است که گفته ام مدام کاهش داشته است. ما در آن جا (ایران) حضور نداریم.

او با ادعایی درباره سطح دسترسی بازرسان آژانس در ایران گفت: نمی خواهم شما یا مخاطبان را سردرگم کنم. آژانس در ایران حضور دارد و در حال نظارت است اما در سطح و عمقی که متناسب با ماهیت این مسیله است، نظارت نداریم. بنابراین، من به همکاران ایرانی ام می گویم که می خواهیم این روند از سرگرفته شود. دیپلماسی ناگزیر است.

مدیرکل آژانس در ادامه این گفت وگو با اشاره به وضعیت کنونی توافق هسته ای ایران (برجام) که در سال 2015 میان ایران و قدرت های جهانی امضا شد و به موجب آن ایران توافق کرد که در ازای لغو کلیه تحریم های آن، برنامه هسته ای خود را محدود کند، مدعی شد: این توافق در اصل رها شده است، اگرچه پایان آن اعلام نشده اما در حال حاضر، توخالی شده است. هیچ کسی مقررات آن را رعایت نمی کند. هیچ دیپلماسی و گفت وگویی در کار نیست.

گروسی در این راستا بیان کرد: با این وجود، آژانس بین المللی انرژی اتمی تنها پل ارتباطی است که نسبت به رخ دادهای آن جا(ایران) تا حدی میدان دید ایجاد کرده و سعی می کند طرفین را گرد هم بیاورد. بنابراین، ما نگران هستیم.

دیدار هیات ایرانی(سمت چپ) به ریاست «محمد اسلامی» رییس سازمان انرژی اتمی ایران با «رافایل گروسی» مدیر آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین

او افزود: در عین حال، خونسردیم و تمایل خود برای مشارکت در دیپلماسی بیشتر با ایران را حفظ کرده ایم؛ گریزی از آن نیست.

مدیرکل آژانس در پاسخ به این که آیا این اظهارات او به معنای وجود امکان بازگشت به توافق هسته ای است، گفت: نمی دانم، به طرفین توافق بستگی دارد.

آمریکا در سال 2018 و در زمان ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» رییس جمهور پیشین این کشور با ناقص تلقی کردن توافق هسته ای، به طور یک جانبه از آن خارج شده و ضمن بازگرداندن تحریم های پیشین تا آخرین روزهای حضور ترامپ در کاخ سفید تحریم های متعددی را علیه ایران اعمال کرد.

ایران یک سال ونیم پس از خروج آمریکا از برجام و در پاسخ به متحمل شدن این تحریم ها و بدعهدی شرکای غربی توافق در اتخاذ تدابیری عمل گرایانه برای کاهش تاثیر تحریم های آمریکا و عادی سازی روابط تجاری با ایران، اعلام کرد که در چند گام تعیین شده، عمل به تعهدات داوطلبانه خود در توافق را کاهش می دهد. اگرچه، مقامات ایران تاکید کرده اند که این اقدامات بازگشت پذیر هستند و در صورت بازگشت تمامی طرفین توافق به اجرای کامل تعهداتشان، به حالت قبل بازخواهند گشت.

 مذاکرات وین برای احیای توافق هسته ای پس از روی کار آمدن دولت بایدن در آمریکا، از مارس 2021 به طور غیرمستقیم میان ایران و آمریکا و با حضور دیگر شرکای توافق در وین آغاز شد.

اما با وجود پیشرفت هایی که حاصل شده بود، طرف های غربی با مطرح کردن مسایل فرابرجامی، از جمله امور داخلی ایران و ادعای نقض حقوق بشر، همچنین ادعای کمک های نظامی ایران به روسیه برای جنگ اوکراین، ادعایی که از سوی تهران و مسکو رد شده است، مذاکرات را به بن بست رساندند.

با این وجود، ایران بارها تاکید کرده است در صورتی که طرف های غربی حسن نیت و اراده سیاسی لازم را نشان دهند، آماده نهایی کردن «توافقی خوب» در وین برای لغو کلیه تحریم ها است که در راستای منافع ملی ایران باشد.

سانتریفیوژهای IR-6 ایران

با این حال، گروسی با اشاره به پیشرفت های ایران در حوزه دانش هسته ای گفت: این توافق در سال 2015 بر مبنای برخی فناوری ها، ظرفیت ها و توانمندی های به خصوصی انجام شد. اما 10 سال پیش بود. در سال 2024 یا 2025، حدودا 10 سال از امضای آن توافق می گذرد. ایران در حال حاضر، از سانتریفیوژهای سریع تر، کارآمدتر و بیشتری استفاده می کند و تاسیسات بیشتری دارد که قطعات این سانتریفیوژها را تولید می کنند. ایران همچنین در حال احداث تاسیسات جدیدی برای فعالیت های هسته ای است. بنابراین، (شرایط) این توافق، در برهه کنونی، با شرایط دیگری جایگزین شده است. شاید آن ها به دلایل سیاسی بگویند که باید به این توافق بازگردیم؛ باشد بازگردید. ما مشکی نداریم. اما واقعیت این است که ایران سال 2015 ایران سال 2024 نیست.

او در بخش دیگری از این گفت وگو با تاکید بر نقش نظارتی و کارشناسی آژانس در جنبه های فنی توافق هسته ای، باری دیگر ادعای محدود شدن دسترسی بازرسان آژانس در ایران و کاهش سطح اشراف آن بر فعالیت های هسته ای ایران را مطرح کرد.

گروسی همچنین در پاسخ به این که از نظر او، «ایران چه زمانی می تواند به یک سلاح اتمی دست پیدا کند»، گفت: ایران در حال حاضر، تسلیحات اتمی در اختیار ندارد. بنابراین، باید دیدگاه بی طرفانه ای داشته باشیم. ایران در حال انباشت مقادیر گسترده ای اورانیوم با خلوص بالا است و این چیزی است که مسلما، توجه ما را به خود جلب می کند. چراکه هیچ کشوری بدون در اختیار داشتن تسلیحات اتمی، در این سطح غنی سازی نمی کند.

او همچنین اشاره کرد: ما در مسیری قرار داریم که خوب نیست. باید ایران را متقاعد کنیم که به همکاری کامل با ما بازگردد. البته در سناریویی قرار نداریم که در آن، ایران تسلیحات اتمی در اختیار دارد.

ابراز نگرانی مدیرکل آژانس درباره سطح غنی سازی اورانیوم در ایران در حالی مطرح می شود که مقامات ایران بارها تاکید کرده اند تولید و به کارگیری تسلیحات اتمی جایی در برنامه دفاعی ایران ندارد و ماهیت برنامه هسته ای ایران، صرفا، صلح آمیز است.

پایان خبر راکو