مدیریت دانش – خلاصه کتاب رمزگذاری و راه اندازی سیستم

مدیریت دانش - خلاصه کتاب رمزگذاری و راه اندازی سیستم

خلاصه کتاب مدیریت دانش: رمزگذاری دانش و راه اندازی سیستم ( نویسنده الیاس م. عوض، حسن م. غزیری )

خلاصه کتاب مدیریت دانش اثر الیاس م. عوض و حسن م. غزیری، بر اهمیت رمزگذاری دانش های سازمانی و چگونگی راه اندازی موفق سیستم های مدیریت دانش تمرکز دارد. این کتاب مسیر را از دانش پنهان تا آشکارسازی آن و استقرار زیرساخت های لازم برای اشتراک گذاری مؤثر، برای خواننده روشن می کند.

مدیریت دانش، در دنیای پویای امروز که دانش به یکی از گران بهاترین دارایی های سازمان ها تبدیل شده است، جایگاه ویژه ای یافته. این کتاب با تمرکز بر بخش کلیدی رمزگذاری دانش و راه اندازی سیستم، نه تنها چارچوبی نظری ارائه می دهد، بلکه خواننده را در مسیر چگونگی تبدیل دانش پراکنده و نامحسوس به سرمایه ای قابل مدیریت، همراهی می کند. الیاس م. عوض و حسن م. غزیری، با دیدی عمیق و کاربردی، راه را برای سازمان هایی که در پی مهار و بهینه سازی جریان دانش خود هستند، هموار می سازند. این مقاله در پی آن است که با ارائه یک خلاصه تحلیلی و کاربردی از این بخش حیاتی کتاب، دیدگاهی جامع به دست دهد و به مخاطبان کمک کند تا با مفاهیم اصلی آشنا شده و آن ها را در دنیای واقعی به کار گیرند.

درک عمیق رمزگذاری دانش: مبانی و ضرورت ها

وقتی صحبت از مدیریت دانش به میان می آید، مفهوم رمزگذاری دانش یکی از اولین گام های اساسی است که باید برداشته شود. این فرآیند، پلی است میان دانش های پراکنده و ناپیدا در ذهن افراد یا مستندات نامنظم، تا به شکلی ساختاریافته و قابل دسترس برای تمامی اعضای سازمان درآیند. اما رمزگذاری دانش دقیقاً چیست و چرا تا این حد برای سازمان ها حیاتی تلقی می شود؟

رمزگذاری دانش چیست و چرا برای سازمان ها حیاتی است؟

رمزگذاری دانش به معنای تبدیل دانش ضمنی (Tacit) و دانش آشکار (Explicit) به فرمت هایی است که می توان آن ها را ذخیره کرد، بازیابی نمود و در سراسر سازمان به اشتراک گذاشت. دانش ضمنی، آن بخش از دانش است که در تجربه ها، مهارت ها و شهود افراد نهفته است و به سختی قابل بیان یا مکتوب شدن است. در مقابل، دانش آشکار شامل مستندات، گزارش ها، آیین نامه ها و هر آنچه که به راحتی قابل کدگذاری و انتقال است، می شود. فرآیند رمزگذاری، به سازمان ها این امکان را می دهد تا از اتکا به افراد کلیدی خارج شده و دانش را به یک دارایی جمعی تبدیل کنند.

ممکن است در نگاه اول، رمزگذاری دانش با کسب دانش اشتباه گرفته شود، اما این دو فرآیند با یکدیگر تفاوت دارند. کسب دانش به فرآیند جمع آوری و استخراج دانش از منابع مختلف (چه انسانی و چه مستند) اشاره دارد، در حالی که رمزگذاری دانش بر تبدیل این دانش های جمع آوری شده به یک فرمت استاندارد و قابل استفاده برای سیستم های مدیریت دانش تمرکز می کند. به عبارت دیگر، کسب دانش، ماده خام را فراهم می کند و رمزگذاری، آن ماده خام را به محصولی قابل استفاده تبدیل می کند.

اهداف و مزایای متعددی برای رمزگذاری دانش وجود دارد که هر یک به نوبه خود، به سلامت و پویایی سازمان کمک می کنند. نخستین و مهم ترین هدف، حفظ سرمایه فکری سازمان است. با رمزگذاری دانش، خطر از دست رفتن اطلاعات ارزشمند با خروج افراد متخصص از سازمان به حداقل می رسد. این کار همچنین به کاهش اتکا به افراد کلیدی کمک کرده و امکان آموزش و انتقال دانش به کارکنان جدید را تسهیل می کند. در نهایت، با دسترسی آسان تر به دانش، فرآیندهای تصمیم گیری بهبود یافته و نوآوری در سازمان تشویق می شود، زیرا افراد می توانند بر پایه دانش موجود، ایده های جدیدی را خلق کنند.

با این حال، رمزگذاری دانش، به ویژه دانش ضمنی، چالش های خاص خود را دارد. چگونه می توان تجربه یک مدیر ارشد در مواجهه با یک بحران پیچیده را به کلمات یا کدهای قابل فهم تبدیل کرد؟ اینجاست که نیاز به ابزارها و فنون خاصی برای آشکارسازی این دانش های پنهان، احساس می شود. دانش آشکار مانند دستورالعمل ها و فرمول ها به راحتی قابل رمزگذاری هستند، اما دانش های حاصل از تجربه و مهارت های فردی، نیازمند رویکردهای خلاقانه تری هستند که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.

ابزارها و فنون کلیدی در رمزگذاری دانش

پس از درک چرایی اهمیت رمزگذاری دانش، نوبت به شناخت «چگونگی» آن می رسد. این بخش از کتاب ما را با ابزارها و فنونی آشنا می کند که نقش کلیدی در فرآیند رمزگذاری دانش ایفا می کنند و به سازمان ها کمک می کنند تا دانش های خود را به شکلی مؤثر سازماندهی و مدیریت کنند.

نقشه ها و ابزارهای رمزگذاری دانش: راهنمایی عملی

یکی از قوی ترین ابزارهایی که در دست داریم، «نقشه های دانش» (Knowledge Maps) هستند. تصور کنید سازمان شما یک سرزمین وسیع با منابعی نامحدود است؛ نقشه های دانش دقیقاً مانند نقشه های جغرافیایی این سرزمین عمل می کنند. آن ها ابزاری برای بصری سازی منابع و جریان های دانش در سازمان هستند. با نگاهی به یک نقشه دانش، می توانیم ببینیم که چه کسی چه دانشی دارد، این دانش در کجا قرار گرفته و چگونه در سازمان جریان می یابد. این نقشه ها می توانند به ما در شناسایی شکاف های دانشی، یافتن متخصصان در زمینه های خاص، و بهبود ارتباطات و همکاری ها کمک کنند. چرخه ایجاد نقشه دانش شامل مراحل طراحی دقیق، پیاده سازی گام به گام و نگهداری مستمر است تا همواره به روز و کاربردی باقی بماند.

در کنار نقشه های دانش، ابزارهای دیگری نیز برای نمایش و رمزگذاری دانش، به ویژه در سیستم های خبره، وجود دارند. «درخت های تصمیم» (Decision Trees) و «قواعد تولید» (Production Rules) نمونه هایی از این ابزارها هستند. درخت های تصمیم، ساختارهایی سلسله مراتبی هستند که مسیرهای مختلف تصمیم گیری را بر اساس شرایط و احتمالات مختلف به تصویر می کشند. قواعد تولید نیز مجموعه ای از جملات اگر… آنگاه… هستند که روابط منطقی بین داده ها و نتیجه گیری ها را مشخص می کنند. این ابزارها در فرآیندهای تصمیم گیری مبتنی بر منطق و خودکارسازی دانش بسیار کارآمد هستند و به سازمان ها امکان می دهند تا دانش نهفته در فرآیندهای خود را به شکلی قابل اجرا و قابل تکرار، رمزگذاری کنند.

همچنین، اشاره ای به سایر فنون و ابزارهای مطرح در رمزگذاری دانش ضروری است. «سیستم های خبره» که بر پایه دانش متخصصان عمل می کنند، «مخازن دانش» (Knowledge Repositories) که محلی برای ذخیره سازی انواع دانش های آشکار هستند، و ابزارهای پیشرفته تر مانند «داده کاوی» (Data Mining) که از دل حجم عظیمی از داده ها، الگوها و دانش های پنهان را استخراج می کنند، همگی نقش بسزایی در این فرآیند دارند.

رمزگذاری مؤثر دانش، نه تنها به ابزارهای فنی نیاز دارد، بلکه مستلزم مجموعه ای از مهارت های انسانی و شناختی در توسعه دهندگان دانش است تا بتوانند دانش ضمنی را استخراج و به شکلی قابل استفاده تبدیل کنند.

توسعه دهنده دانش، نقشی کلیدی در این فرآیند ایفا می کند و نیازمند مجموعه ای از مهارت های خاص است. این مهارت ها شامل مهارت های بین فردی قوی برای برقراری ارتباط با متخصصان، مهارت های فنی برای کار با ابزارهای رمزگذاری، و حتی درکی از روانشناسی شناختی برای فهم نحوه تفکر و یادگیری انسان ها می شود. بدون این مهارت ها، حتی پیشرفته ترین ابزارها نیز نمی توانند به طور کامل پتانسیل خود را در رمزگذاری دانش نشان دهند.

راه اندازی و پیاده سازی سیستم مدیریت دانش

با رمزگذاری دانش و آماده سازی آن برای ورود به سیستم، اکنون زمان آن رسیده که چگونگی راه اندازی موفق سیستم مدیریت دانش را مورد بررسی قرار دهیم. این مرحله، از اهمیت حیاتی برخوردار است و چالش ها و نکات ظریفی دارد که توجه به آن ها، موفقیت یا شکست پروژه را رقم می زند.

راه اندازی موفق سیستم مدیریت دانش: گام ها، چالش ها و عوامل کلیدی

در دنیای مدیریت دانش، برای انتقال فناوری سیستم مدیریت دانش به سازمان، دو رویکرد عمده وجود دارد: انتقال مستقیم و انتقال تدریجی. در رویکرد انتقال مستقیم، سیستم به صورت یکجا و در یک زمان مشخص به کاربران نهایی منتقل می شود. این روش می تواند سریع باشد، اما در صورت عدم آمادگی کافی، ریسک مقاومت و عدم پذیرش بالایی دارد. در مقابل، رویکرد انتقال تدریجی (یا گام به گام)، سیستم را در مراحل کوچکتر و با بازخوردهای مداوم پیاده سازی می کند. این روش اجازه می دهد تا کاربران به تدریج با سیستم آشنا شوند، آموزش های لازم را ببینند و تغییرات لازم برای بهبود سیستم اعمال گردد. اهمیت آموزش و توانمندسازی کاربران نهایی در هر دو رویکرد انکارناپذیر است؛ چرا که بدون پذیرش و مهارت های لازم از سوی کاربران، سیستم حتی با بهترین طراحی هم ناکارآمد خواهد ماند.

یکی از مهمترین گام ها پس از راه اندازی اولیه، تأیید و تصدیق پایگاه دانش (Knowledge Base Validation) است. دانش، زمانی ارزشمند است که صحت و کیفیت آن تضمین شده باشد. فرآیند تأیید، اطمینان می دهد که دانش موجود در سیستم دقیق، کامل و بدون تناقض است. این کار از طریق رویکردهای مختلفی مانند آزمون منطقی (Logical Testing) برای شناسایی خطاهای داخلی سیستم و آزمون پذیرش کاربر (User Acceptance Testing – UAT) برای اطمینان از مطابقت سیستم با نیازهای واقعی کاربران انجام می شود. انواع خطاهای دانشی، نظیر اشتباه های دایره ای (که در آن ها دانش به خود رجوع می کند)، تکراری (وجود اطلاعات یکسان در چندین مکان)، غیرقابل استفاده (دانشی که هرگز به کار گرفته نمی شود) و … باید شناسایی و اصلاح شوند تا پایگاه دانش کارآمدی داشته باشیم.

اما پیاده سازی یک سیستم جدید همیشه با چالش هایی همراه است. یکی از بزرگترین این چالش ها، مدیریت تغییر و مقاومت در برابر تغییر است. کارکنان ممکن است به دلایل مختلفی مانند ترس از دست دادن شغل، عدم آشنایی با فناوری جدید، یا حتی احساس کاهش قدرت (به دلیل اشتراک دانش) در برابر سیستم های جدید مقاومت کنند. برای مقابله با این مقاومت، استراتژی هایی مانند ایجاد فرهنگ سازمانی مبتنی بر اعتماد، ارائه پاداش برای اشتراک دانش، و مشارکت دادن کارکنان در فرآیند طراحی و پیاده سازی سیستم، بسیار مؤثر هستند. فرهنگ سازمانی که در آن اعتماد و شفافیت حرف اول را می زند، سنگ بنای موفقیت هر سیستم مدیریت دانش است.

در نهایت، مسائل نگهداری و بروزرسانی سیستم نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. یک سیستم مدیریت دانش پویا، نیازمند نگهداری مستمر، بروزرسانی محتوایی و فنی، و تکامل بر اساس نیازهای در حال تغییر سازمان است. این پایداری و تکامل، تضمین کننده موفقیت بلندمدت و ارزش آفرینی سیستم مدیریت دانش خواهد بود.

نقش دنیای الکترونیک در انتقال و تسهیم دانش

در عصر حاضر، نمی توان از نقش فناوری اطلاعات و دنیای الکترونیک در تسهیل فرآیندهای مدیریت دانش چشم پوشی کرد. این بخش از کتاب ما را به سفری در دنیای ابزارهای دیجیتال می برد که چگونه به انتقال، اشتراک گذاری و بهره برداری از دانش در سازمان ها کمک می کنند.

نقش فناوری اطلاعات و دنیای الکترونیک در تسهیل انتقال دانش

امروزه، ابزارهای الکترونیکی متعددی برای انتقال و اشتراک دانش در سازمان ها به کار گرفته می شوند. اینترنت، اینترانت و اکسترانت، پلتفرم های کلیدی در این زمینه هستند. اینترانت ها به عنوان شبکه های داخلی، محیطی امن برای اشتراک دانش بین کارکنان یک سازمان فراهم می کنند، در حالی که اکسترانت ها با فراهم آوردن دسترسی کنترل شده برای شرکای تجاری و مشتریان، امکان تبادل دانش بین سازمانی را میسر می سازند. این شبکه ها، به معنای واقعی کلمه، مرزهای فیزیکی را از بین برده و سرعت انتقال اطلاعات را به طرز چشمگیری افزایش می دهند.

علاوه بر این، گروه افزارها (Groupware) ابزارهای همکاری تیمی مانند Microsoft Teams، Slack یا Jira، بستری فراهم می کنند تا تیم ها بتوانند به صورت همزمان روی پروژه ها کار کرده، مستندات را به اشتراک بگذارند و از طریق چت، تماس های ویدیویی یا کنفرانس های آنلاین، با یکدیگر در ارتباط باشند. پست الکترونیکی، اتاق های گفتگو، و ارتباطات ویدیویی، اگرچه ممکن است ساده به نظر برسند، اما نقش بی بدیلی در ارتباطات غیررسمی و تبادل سریع دانش ایفا می کنند. این ابزارها، به افراد امکان می دهند تا سوالات خود را مطرح کنند، تجربیاتشان را به اشتراک بگذارند و به سرعت به اطلاعات مورد نیاز دست یابند.

فراتر از ابزارهای ارتباطی، کسب و کار الکترونیکی (E-Business) نیز تحولی عظیم در مدیریت دانش ایجاد کرده است. فناوری های دیجیتال، نه تنها به بهبود فرآیندهای داخلی سازمان کمک می کنند، بلکه کل زنجیره ارزش کسب و کار را تحت تأثیر قرار می دهند. از طراحی محصول و فرآیندهای تولید گرفته تا بازاریابی و خدمات پس از فروش، دانش به صورت الکترونیکی تولید، ذخیره و منتقل می شود. این امر منجر به کارایی بیشتر، کاهش هزینه ها و افزایش سرعت نوآوری می گردد.

یک نمونه بارز از تأثیر دنیای الکترونیک، مدیریت زنجیره تأمین (SCM) است. در یک زنجیره تأمین مدرن، جریان اطلاعات و دانش بین تأمین کنندگان، تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مشتریان، از اهمیت حیاتی برخوردار است. با استفاده از پلتفرم های الکترونیکی و تبادل داده های لحظه ای، سازمان ها می توانند به صورت کارآمدتر هماهنگ شوند، موجودی ها را بهینه کنند و پاسخگویی خود را به نیازهای بازار بهبود بخشند. این تبادل دانش نه تنها به افزایش شفافیت کمک می کند، بلکه باعث می شود تا هر گره در زنجیره تأمین، از اطلاعات مورد نیاز برای تصمیم گیری های هوشمندانه بهره مند شود.

نکات کلیدی و بینش های کاربردی از کتاب

اکنون که سفری در دنیای رمزگذاری دانش و راه اندازی سیستم در کتاب الیاس م. عوض و حسن م. غزیری داشتیم، زمان آن است که به برخی از مهم ترین درس ها و بینش های کاربردی این بخش بپردازیم. این نکات، عصاره ای از تجربیات و تخصص نویسندگان است که می تواند راهگشای مسیر شما در مدیریت دانش باشد.

نکات کلیدی و کاربردی برای پیاده سازی موفق مدیریت دانش از نگاه الیاس م. عوض و حسن م. غزیری

یکی از مهمترین درس هایی که از این بخش از کتاب می آموزیم، دیدگاه جامع نویسندگان است. آن ها به خوبی نشان می دهند که مدیریت دانش فراتر از صرفاً یک مسئله فنی است. اگرچه ابزارها و فناوری ها نقش مهمی ایفا می کنند، اما جنبه های انسانی و مدیریتی، از جمله فرهنگ سازمانی، اعتماد متقابل، و رهبری قوی، ستون های اصلی موفقیت هستند. به عبارت دیگر، سیستم های مدیریت دانش بدون قلب تپنده انسانی، صرفاً مجموعه ای از کدها و سخت افزارها خواهند بود. کتاب بر این نکته تأکید می کند که «سازمان های دانش محور، نظام های انسانی یادگیری هستند» و این انسان ها هستند که جریان دانش را زنده نگه می دارند.

کتاب همچنین تأکید می کند که رمزگذاری دانش یک فرآیند مستمر و تکاملی است. این کار یک پروژه یک باره نیست، بلکه نیازمند بازنگری، به روزرسانی و تطبیق مداوم با تغییرات محیطی و نیازهای سازمان است. همانطور که دانش در سازمان تولید می شود، باید فرآیندهای لازم برای جذب، رمزگذاری و انتشار آن نیز برقرار باشند. این دیدگاه، به سازمان ها کمک می کند تا انعطاف پذیری لازم را برای مدیریت دانش در یک محیط پویا حفظ کنند.

اعتماد، سنگ بنای اشتراک دانش است. بدون محیطی که در آن کارکنان احساس آزادی برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و دانش خود داشته باشند، هیچ سیستم مدیریت دانشی به طور کامل موفق نخواهد شد.

برای پیاده سازی این مفاهیم در محیط کاری یا پژوهشی، توصیه های عملی زیر را می توان در نظر گرفت:

  1. فرهنگ سازی و ایجاد اعتماد: پیش از هر گام فنی، بر ایجاد فرهنگی از اعتماد و همکاری در سازمان تمرکز کنید. کارکنان باید احساس کنند که اشتراک دانش، برای آن ها ارزش آفرین است و تهدیدی به شمار نمی رود.
  2. شناسایی و اولویت بندی دانش: تمام دانش های سازمان به یک میزان اهمیت ندارند. فرآیندهای شناسایی دانش های حیاتی و اولویت بندی آن ها برای رمزگذاری، کارآمدی را افزایش می دهد.
  3. انتخاب ابزارهای مناسب: ابزارهای رمزگذاری و پلتفرم های سیستم مدیریت دانش باید متناسب با نیازها، اندازه و بودجه سازمان انتخاب شوند. گاهی یک راهکار ساده تر، مؤثرتر از یک سیستم پیچیده و گران قیمت است.
  4. آموزش و توانمندسازی: کاربران نهایی باید آموزش های کافی برای استفاده از سیستم و درک مزایای آن را ببینند. همچنین، توسعه دهندگان دانش نیازمند مهارت های متنوعی برای استخراج و رمزگذاری دانش هستند.
  5. برنامه ریزی برای نگهداری و تکامل: سیستم مدیریت دانش یک موجود زنده است. برای نگهداری مستمر، بروزرسانی محتوا و تکامل فناوری آن برنامه ریزی کنید.
  6. ارزیابی مستمر: عملکرد سیستم را به طور مداوم ارزیابی کنید و بر اساس بازخوردها و داده ها، تغییرات لازم را اعمال نمایید تا همواره رو به بهبود باشد.

این بینش ها و توصیه ها نشان می دهند که موفقیت در مدیریت دانش، ترکیبی از استراتژی های مدیریتی، فهم عمیق از ماهیت دانش، و بهره گیری هوشمندانه از فناوری است.

نتیجه گیری: راهی به سوی سازمانی دانش محور با رمزگذاری و راه اندازی هوشمندانه

با مرور عمیق و تحلیلی بخش رمزگذاری دانش و راه اندازی سیستم از کتاب پیشگامانه الیاس م. عوض و حسن م. غزیری، به وضوح درمی یابیم که مدیریت دانش فرآیندی چندوجهی و حیاتی برای بقا و رشد سازمان ها در اقتصاد دانش محور امروز است. این بخش از کتاب، ما را با مفاهیم اساسی رمزگذاری دانش، از تمایز میان دانش ضمنی و آشکار گرفته تا ابزارهای عملی مانند نقشه های دانش و درخت های تصمیم، آشنا ساخت. همچنین، مراحل کلیدی راه اندازی یک سیستم مدیریت دانش، از انتخاب رویکرد انتقال فناوری و تأیید کیفیت پایگاه دانش گرفته تا مقابله با مقاومت در برابر تغییر و نقش حیاتی فناوری اطلاعات، به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت.

آنچه بیش از هر چیز در این سفر دانشی خود را نمایان ساخت، این است که رمزگذاری و راه اندازی هوشمندانه سیستم های مدیریت دانش، تنها به جنبه های فنی محدود نمی شود. دیدگاه جامع عوض و غزیری بر اهمیت عوامل انسانی، فرهنگی و مدیریتی تأکید دارد. ایجاد محیطی از اعتماد، تشویق به اشتراک گذاری تجربیات، و توانمندسازی کارکنان، همگی ارکان اصلی موفقیت این سیستم ها به شمار می روند. بدون این زیرساخت های انسانی، حتی پیشرفته ترین فناوری ها نیز نمی توانند دانش پنهان سازمان را آشکار ساخته و به سرمایه ای مولد تبدیل کنند.

نتیجه نهایی این است که سازمان هایی که به دنبال تبدیل شدن به موجودیت هایی دانش محور و یادگیرنده هستند، باید به طور جدی به فرآیندهای رمزگذاری و استقرار سیستم مدیریت دانش بپردازند. این کار به آن ها امکان می دهد تا سرمایه فکری خود را حفظ کنند، تصمیم گیری ها را بهبود بخشند، نوآوری را تسریع کنند و در نهایت، مزیت رقابتی پایداری به دست آورند. ارزش دیدگاه های ارائه شده توسط عوض و غزیری در این زمینه، راهگشای مدیران، دانشجویان و پژوهشگرانی است که در پی فهم و به کارگیری عملی این مفاهیم هستند.

با این حال، لازم به ذکر است که این مقاله صرفاً خلاصه ای تحلیلی از این بخش کلیدی کتاب است. برای درک عمیق تر، مطالعه کامل و دقیق نسخه اصلی کتاب مدیریت دانش: رمزگذاری دانش و راه اندازی سیستم اثر الیاس م. عوض و حسن م. غزیری، قویاً توصیه می شود. این کتاب، گنجینه ای از دانش و بینش است که می تواند افق های جدیدی را در مسیر مدیریت سرمایه های نامشهود سازمان ها بگشاید.

آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "مدیریت دانش – خلاصه کتاب رمزگذاری و راه اندازی سیستم" هستید؟ با کلیک بر روی کتاب، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "مدیریت دانش – خلاصه کتاب رمزگذاری و راه اندازی سیستم"، کلیک کنید.