علت اختلال یادگیری در کودکان چیست

اختلال یادگیری چیست؟

علی رغم اینکه اختلال یادگیری، چالش های بسیاری را برای کودکان در مدرسه ایجاد می کند، به سختی قابل تشخیص است. به طور کلی اختلال یادگیری زمانی اتفاق می افتد که مغز، اطلاعات را به روش های غیرمعمول دریافت و پردازش می کند.  اختلال یادگیری در کودکان دبستانی باعث می شود آن ها در کارهای خواندن، نوشتن، انجام ریاضیات، استفاده از زبان یا درک کلام دیگران، اجتماعی شدن و بسیاری از مهارت های دیگر با مشکلاتی مواجه شوند. در این حالت فرد نمی تواند مهارت های مختلف را یاد بگیرد یا از آن ها استفاده کند.

انواع اختلال یادگیری در کودکان پیش دبستانی

اختلال یادگیری طیف وسیعی دارد. این کودکان بهره هوشی برابر یا حتی بیشتر از دیگران دارند و تنها در برخی مهارت های تحصیل دچار مشکل هستند. در ادامه انوع اختلالات یادگیری معرفی شده است. آموزش به کودکان در مورد استفاده صحیح از لباس پلیس کودکانه از اهمیت بالایی برخوردار است .کودکانی که درگیر اختلال خواندن هستند، ترکیب صداهای متمایز و کلمات را درک نمی کنند یا اینکه در فهم چگونگی ترتیب حروف صدادار و بی صدا دچار مشکل هستند. نوشتن مهارت پیچیده ای است که به کاربرد و هماهنگی توانمندی های مختلف مانند بینایی، حرکت و توانایی پردازش اطلاعات احتیاج دارد. کودکانی که در نوشتن مشکل دارند دست خط بدی دارند، املای آن ها ضعیف است و معمولاً در مواردی مانند دستور زبان یا علایم نگارشی مشکل دارند.

اختلال ریاضی به حل مسایل، کار کردن با اعداد، یادگیری قوانین پایه، کاربرد فرمول ها و استفاده از نمادهای ریاضی باز می گردد. این اختلال به راحتی از نمرات ریاضی کودکان قابل تشخیص است. کودکانی که دچار اختلال گفتاری هستند، ممکن است لکنت زبان داشته باشند یا در تلفظ برخی از هجاها یا صداهای خاص دچار مشکل شوند. سختی یادگیری به معنای وجود مشکل در مهارت هایی چون خواندن، نوشتن و یا محاسبات ریاضی است. اختلالات یادگیری اما مشکلاتی خاص، جدی و ادامه دار در خواندن، نوشتن و یا محاسبات است که توسط متخصص سلامت روان تشخیص داده می شود. با توجه به اینکه طیف اختلالات یادگیری گسترده است، علایم آن نیز به همان نسبت متعدد است. در ادامه برخی از مهم ترین علایم این مشکل در کودکان را می آوریم.

• وجود سابقه خانوادگی به خصوص سابقه اختلالات یادگیری پدر و مادر
• مشکلات حافظه کوتاه مدت و حفظ مطالب
• مصرف الکل یا مواد مخدر در دوران حاملگی مادر، تولد زودرس یا کم وزنی
• آسیب عاطفی مانند مورد سو استفاده قرار گرفتن، شوک ها یا خاطرات بد کودکی
• نقص رشد مغز
• وقایعی مانند ضربه جسمی و آسیب به سر و همچنین بیماری های سیستم عصبی
• قرار گرفتن در معرض مواد سمی مانند جیوه یا سرب

سختی یادگیری و علایم اولیه اختلالات یادگیری

از جمله این اختلالات می توان به دیسلکسیا (خوانش پریشی یا ناتوانی در خواندن)، دیسگرافیا (نوشتار پریشی یا ناتوانی در نگارش) و دیسکلکولیا ( ناتوانی در مهارت های محاسباتی) اشاره کرد. اختلال یادگیری» اصطلاحی است که متخصصان هنگام تشخیص مشکلی خاصی در خواندن، نوشتن و یا محاسبات از آن استفاده می کنند. خرید لباس پلیس راهنمایی و رانندگی ممکن است به دلیل نیاز به لباسی مناسب برای افرادی که در حوزه راهنمایی و رانندگی فعالیت می کنند، صورت گیرد . برخی از افراد از «ناتوانی یادگیری» استفاده می کنند. این اصطلاحات کم و بیش هم معنی هستند. سختی یادگیری و علایم اولیه اختلالات یادگیری اغلب در دو سال اول مدرسه که کودکان تحصیل در کلاس را شروع می کنند، نمایان می شود. اگر فرزند مدرسه ای شما سختی و یا اختلال در یادگیری دارد، احتمالا متوجه شده اید که:

• خواندن، نوشتن و محاسبات را دوست ندارد و یا آن را بسیار دشوار می داند.
• در املای کلمات رایج، استفاده از کلمات قافیه دار و یا شمارش مشکل زیادی دارد.
• تشخیص صداها و هجاها در کلمات برایش دشوار است. مثلا تلفظ «د» در کلمه گلدان.
• در ربط دادن اعداد به کلمات مرتبط سختی دارد. مثلا عدد «5» به کلمه پنج.
• اعتماد به نفس لازم نسبت به مدرسه و تکالیفش را ندارد.
• ناتوانی در درک قوانین و پیروی از دستورالعمل ها
• ضعف در به خاطر سپردن مطالب
• عدم هماهنگی راه رفتن، ورزش، گرفتن مداد در دست
• چالش در انجام تکالیف خانگی
• نافرمانی، عصبانیت و احساس خشم و پرخاشگری در مدرسه

اگر کودک شما علایم اولیه سختی یادگیری دارد، الزاما به این معنی نیست که او دارای اختلال یادگیری است. برخی کودکان برای کسب مهارت های خواندن، نوشتن و محاسبات به زمان بیشتری نیاز دارند. دلایل دیگری هم ممکن است دستیابی به این مهارت ها را برای کودکان سخت کند. به عنوان مثال، غیبت زیادی در مدرسه داشته اند و یا مشکلات شنوایی و بینایی از جمله این دلایل هستند. اکثر کودکان 3 ساله می توانند کلمات مربوط به اعضای بدن، اشیای روزمره و ضمایر اصلی مانند «من» و «تو» را به راحتی به زبان بیاورند. آنها در این سن اغلب از واژه ی «چرا؟» برای سوال پرسیدن استفاده می کنند و یاد گرفته اند که برخی از کلمات را به شکل جمع به کار ببرند. برخی از کودکان در این سن می توانند با دیدن نام خود روی یک برگه کاغذ آن را بشناسند.

مشکلات گفتاری و زبانی اغلب یکی از اولین نشانه های ناتوانی یادگیری در کودکان است که ممکن است دلایلی مانند اختلالات شنوایی یا اختلال در شیوه استفاده از عضله زبان برای ادای کلمات داشته باشد. کودکان تا 36 ماهگی یا 3 سالگی باید مفهوم «چند» را متوجه شوند و بتوانند انگشتان دست را به نشانه ی میزان سن خود بالا نگه دارند. کودکان در این سنین باید بتوانند اعداد را بشمارند. البته ممکن است چند عدد را از قلم بیندازند اما باید با آشنا باشند. در سن 4 سالگی بیشتر کودکان می توانند تا 20 بشمارند. دکتر گریفین می افزاید اگر کودک شما در شمارش اعداد با مشکل مواجه است، می تواند نشانه ای از اختلال دیسلکسیا یا باشد که با ناتوانی در یادگیری اعداد و زمان در او بروز پیدا می کند. کودکان بین 3 تا 4 ساله باید بتوانند تا 10 حرف را با دیدن شکل آن تشخیص دهند.

اگر کودک شما در این زمینه از اکثر همسالان خود عقب مانده است، می تواند نشانه ای از ناتوانی در یادگیری یا اختلال خوانش پریشی یا همان دیسلکسیا باشد. اختلال دیسلکسیا در کودکان به این شکل بروز پیدا می کند که بچه ها مبتلا به آن نمی توانند املای کلمات را به درستی بخوانند و به همین دلیل در خواندن و نوشتن با مشکل مواجه می شوند. طبق مطالعه ای در موسسه ملی بهداشت، ممکن است بخش هایی از مغز آنها حدود 3 سال دیرتر از سایر کودکان رشد کند و به همین دلیل در یادگیری ناتوان به نظر برسند. دکتر پارلاکیان می گوید: «مهارت های اجتماعی و عاطفی کودکان در مهدکودک بسیار مهم هستند. کودکان باید بتوانند در مهدکودک با دیگر همسالان خود ارتباط برقرار کرده و همکاری کنند و بدون عصبانیت یا پرت کردن اجسام، احساسات خود را تحت کنترل داشته باشند.

البته بزرگسالان هم هر چند وقت یک بار عصبانی می شوند اما کودکان در سن 5 سالگی باید بتوانند احساسات خود را به روشی مناسب کنترل کنند. کودکان پیش دبستانی می توانند درباره تصاویری که در کتاب ها می بینند سوال بپرسند و با تورق کتاب های داستان اینطور وانمود کنند که خودشان کتاب را می خوانند. در سن 4 سالگی اکثر بچه ها می توانند چند خط از کتاب داستان مورد علاقه ی خود را بدون شناخت کلمات و صرفا با تماشای شکل حروف، بخوانند و برای دیگران تعریف کنند. در این سنین کودکان متوجه می شوند این اشکال – یا همان حروف – معانی مخصوص به خود دارند و برای تعریف کردن یک داستان یا خواندن کتاب باید به این حروف یا کلمات توجه کنند. اینکه کودکان درک کنند که حروف موجود در کتاب داستان ارتباط مستقیمی با خواندن دارد، بسیار مهم است.

کودکان در سنین بین 3 تا 4 سالگی قاشق و چنگال را به جای مشت با انگشتان خود می گیرند. همین موضوع می تواند یکی از نشانه های رشد سالم کودک شما باشد. علاوه بر این، کودکان پیش دبستانی باید بتوانند مداد رنگی را با انگشتان خود بگیرند و روی کاغذ بکشند. برخلاف کودکان کوچکتر که مداد را در مشت دست خود می گیرند. بی توجهی به صدا شدن توسط دوستان می تواند به دلیل وجود اختلال در شنوایی کودکان باشد. چنین اختلالاتی ممکن است کودک شما را در یادگیری موضوعات مهم تر با مانع روبه رو کند. این مشکل همچنین می تواند روی گفتار، حافظه و درک مکان اشیا در محیط هم روی کودک تاثیر بگذارد. بنابراین اگر فرزند خود را صدا می کنید و او واکنشی نشان نمی دهد، حتما این موضوع را جدی بگیرید چون ممکن است نشانه ای از ناتوانی در یادگیری او باشد.

کودکان در سن 3 سالگی باید بتوانند به راحتی از راه پله های خانه بالا و پایین بروند، بپرند، دستگیره های در را حرکت داده و در را باز کنند.  خرید لباس بسیج باید به منظور افزایش راحتی و عملکرد در فعالیت های بسیجی باشد . با مشاهده ی این صحنه که کودک شما به راحتی نمی تواند از راه پله بالا بیاید، حتما دقت بیشتری روی دیگر رفتارهای او داشته باشید. کودکان بین 3 تا 4 ساله قوه ی تخیل نسبتا خوبی دارند و به همین دلیل با دوستان خود بازی های خیالی انجام می دهند و مثلا یکی از آنها نقش مادر را بر عهده می گیرد و دیگری نقش کودک او را بازی می کند. بازی های وانمودی بخش بزرگی از بازی های کودکان پیش دبستانی را در بر می گیرد که روی قوه تخیل آنها تاثیر مستقیم دارد.

اگر کودک شما چنین بازی هایی انجام نمی دهد یا در مقابل درخواست دوستش برای انجام چنین بازی هایی واکنش خوبی ندارد حتما با پزشک کودکان مشورت کنید چون ممکن است این مشکل روی مهارت های اجتماعی و روابط کودک شما تاثیر منفی بگذارد. معلم یا مربیان، فرزند شما را ارزیابی می کنند و در نهایت شما با بررسی نتایج متوجه وجود مشکل خواهید شد. اگر کودک شما با وجود شرکت در کلاس های فوق برنامه و تمرین بیشتر، همچنان با خواندن، نوشتن و محاسبات مشکل دارد. از کادر مدرسه بخواهید تا ارزیابی رسمی اختلال یادگیری را توسط متخصص اطفال یا روانشناس، ترتیب دهند. اگر مدرسه امکان این ارزیابی را ندارد یا اینکه باید مدت زمان زیادی صبر کنید . برای حمایت آموزشی خارج از مدرسه، می توان به مربی آموزشی یا تدریس خصوصی در زمینه هایی که فرزندتان مشکل دارد، اشاره کرد.

همچنین پیشنهاد می کنیم که از معلم فرزندتان یا سایر متخصصان در راستای حمایت از یادگیری او، مشورت بگیرید. برای مثال، معلم یا سایر متخصصان می توانند کتاب هایی را پیشنهاد کنند که با توانایی خواندن کودک شما مطابقت داشته باشد یا نکاتی را برای خواندن همراه با فرزندتان به شما ارایه دهند. یا ممکن است برنامه های نرم افزاری سوادآموزی و ریاضی وجود داشته باشد که بتواند آنچه که فرزند شما در مدرسه می آموزد را تقویت کند. هنگامی که در حال انتخاب روش های درمانی یا حمایتی برای کودک خود هستید، به دنبال درمان هایی باشید که شواهد علمی دارند. درمان ها یا حمایت هایی که از نظر علمی آزمایش نشده اند ارزش پول و وقت شما را ندارند. پیشنهاد می کنیم که با یک متخصص صحبت کنید تا توصیه های قابل اعتمادی در مورد درمان ها و حمایت ها دریافت کنید.