سرقت ادبی به انگلیسی

سرقت ادبی (Plagiarism) استفاده از کار ایده یا کلمات فرد دیگر بدون ذکر منبع است. این عمل غیراخلاقی و غیرقانونی در پژوهش نگارش محتوا و هرگونه تولید فکری است که به اعتبار فرد آسیب می‌زند.

سرقت ادبی چیست؟

سرقت ادبی به معنای برداشتن و استفاده از آثار فکری ایده‌ها کلمات یا ساختار جملات دیگران بدون اشاره صریح به منبع اصلی است. این اقدام نقض حقوق مؤلف و اصول اخلاق پژوهشی و نگارشی محسوب می‌شود. سرقت ادبی می‌تواند در قالب‌های مختلفی رخ دهد از کپی پیست مستقیم متن گرفته تا بازنویسی جزئی و ارائه آن به نام خود. این عمل نه تنها اعتبار فرد مرتکب را زیر سوال می‌برد بلکه به منبع اصلی نیز آسیب می‌رساند و مانع از قدردانی صحیح از تلاش‌های فکری او می‌شود. در محیط‌های آکادمیک علمی و حرفه‌ای رعایت اصالت محتوا و استناد دقیق به منابع از اهمیت حیاتی برخوردار است و سرقت ادبی به شدت با این اصول در تضاد است.

انواع سرقت ادبی

سرقت ادبی تنها به کپی کردن مستقیم محدود نمی‌شود و شامل اشکال مختلفی است که هر یک به نوعی به نقض حقوق مالکیت فکری و اخلاق نگارش منجر می‌شوند. شناخت این انواع به درک بهتر این پدیده و چگونگی اجتناب از آن کمک می‌کند. این دسته‌بندی‌ها نشان می‌دهند که حتی تغییرات جزئی در متن یا استفاده از ایده‌ها بدون ذکر منبع می‌تواند به عنوان سرقت ادبی تلقی شود.

سرقت ادبی مستقیم

این نوع سرقت ادبی که به آن سرقت ادبی کلمه‌به‌کلمه نیز گفته می‌شود زمانی رخ می‌دهد که فرد بخش قابل توجهی از متن یک منبع دیگر را عیناً کپی کرده و بدون قرار دادن در علامت نقل قول و ذکر منبع آن را به عنوان کار خود ارائه می‌دهد. این رایج‌ترین و آشکارترین شکل سرقت ادبی است و به راحتی با استفاده از ابزارهای تشخیص شباهت متنی قابل شناسایی است. سرقت ادبی مستقیم جدی‌ترین نوع سرقت ادبی محسوب می‌شود و عواقب سنگینی در پی دارد.

سرقت ادبی موزاییکی

سرقت ادبی موزاییکی که گاهی به آن سرقت ادبی وصله‌پینه شده نیز گفته می‌شود زمانی اتفاق می‌افتد که فرد کلمات یا عباراتی را از یک یا چند منبع مختلف برداشته و آن‌ها را با کلمات خود ترکیب می‌کند بدون اینکه به منابع اصلی اشاره کند یا از علامت نقل قول استفاده کند. در این روش ساختار اصلی جملات یا پاراگراف‌ها ممکن است حفظ شود اما با تغییرات جزئی در کلمات یا ترتیب آن‌ها تلاش می‌شود تا متن جدید به نظر برسد. با این حال چون بخش‌های قابل توجهی از متن اصلی بدون استناد مناسب استفاده شده‌اند این عمل همچنان سرقت ادبی محسوب می‌شود.

سرقت ادبی ایده

این نوع سرقت ادبی کمی پیچیده‌تر است و به استفاده از ایده‌ها مفاهیم نظریه‌ها یا داده‌های منحصر به فرد فرد دیگر بدون ذکر منبع مناسب اشاره دارد. حتی اگر فرد کلمات یا ساختار جملات اصلی را کپی نکند استفاده از چارچوب فکری یا نتایج تحقیقات دیگران بدون ارجاع نوعی سرقت ادبی ایده محسوب می‌شود. در کارهای دانشگاهی و تحقیقاتی اشاره به منابعی که ایده‌ها یا داده‌ها از آن‌ها گرفته شده‌اند برای حفظ اعتبار و شفافیت ضروری است.

سرقت ادبی تصادفی

سرقت ادبی تصادفی که به آن سرقت ادبی ناخواسته نیز گفته می‌شود زمانی رخ می‌دهد که فرد بدون قصد قبلی و به دلیل عدم آگاهی از اصول استناد یا سهل‌انگاری مرتکب سرقت ادبی می‌شود. این ممکن است شامل فراموش کردن ذکر منبع برای یک نقل قول عدم استفاده صحیح از علامت نقل قول یا پارافریز نامناسب باشد که شباهت زیادی به متن اصلی دارد. اگرچه قصد قبلی وجود ندارد اما همچنان مسئولیت اطمینان از اصالت متن بر عهده نویسنده است و سرقت ادبی تصادفی نیز می‌تواند عواقبی داشته باشد.

سایه‌نویسی

سایه‌نویسی (Ghostwriting) به نگارش متنی برای شخص دیگری اشاره دارد که آن شخص سپس متن را به نام خود منتشر می‌کند. این عمل در برخی زمینه‌ها مانند نگارش سخنرانی یا کتاب‌های خاطرات رایج است اما در محیط‌های آکادمیک و علمی به شدت غیراخلاقی تلقی می‌شود. زمانی که یک مقاله علمی یا تحقیق توسط فردی غیر از نویسنده ذکر شده نوشته می‌شود و نویسنده اصلی اعتبار آن را به خود اختصاص می‌دهد این نوعی سرقت ادبی است زیرا نویسنده واقعی شناخته نمی‌شود.

سرقت ادبی از خود یا Self Plagiarism

سرقت ادبی از خود یا خودسرقتی زمانی اتفاق می‌افتد که فرد بخش‌هایی از آثار قبلی خود را که قبلاً منتشر شده‌اند بدون اشاره به انتشار قبلی در اثر جدید خود استفاده کند. این ممکن است شامل استفاده مجدد از متن داده‌ها یا ایده‌هایی باشد که پیشتر در مقاله کتاب گزارش یا پایان‌نامه دیگری به کار رفته‌اند. اگرچه ممکن است به نظر نرسد که فرد از کار شخص دیگری دزدی کرده است اما این عمل غیراخلاقی است زیرا باعث می‌شود خواننده تصور کند محتوای ارائه شده کاملاً جدید و اصیل است در حالی که اینگونه نیست. همچنین در برخی موارد نقض توافق‌نامه‌های حق نشر با ناشران قبلی محسوب می‌شود.

عواقب سرقت ادبی

سرقت ادبی می‌تواند پیامدهای جدی و گسترده‌ای برای فرد مرتکب داشته باشد. این عواقب نه تنها شامل مجازات‌های رسمی می‌شوند بلکه به اعتبار حرفه‌ای و شخصی فرد نیز آسیب می‌رسانند. در محیط‌های دانشگاهی ممکن است منجر به مردودی در درس اخراج از دانشگاه یا لغو مدرک تحصیلی شود. در محیط‌های شغلی می‌تواند باعث اخراج از کار از دست دادن فرصت‌های شغلی آینده و آسیب به شهرت حرفه‌ای شود. در حوزه نشر و رسانه سرقت ادبی می‌تواند به لغو انتشار اثر جریمه‌های مالی و طرح دعاوی حقوقی منجر شود. علاوه بر این پیامدهای مادی سرقت ادبی به اعتماد عمومی به نویسنده و نهادی که اثر در آن منتشر شده لطمه وارد می‌کند.

مجازات سرقت ادبی

مجازات سرقت ادبی بسته به زمینه و شدت آن متفاوت است. در محیط‌های دانشگاهی ممکن است از تذکر کتبی کاهش نمره مردودی در درس یا پروژه تا تعلیق یا اخراج دائم از دانشگاه متغیر باشد. برای اساتید و پژوهشگران مجازات می‌تواند شامل لغو قرارداد کار عدم ترفیع از دست دادن بودجه تحقیقاتی یا حتی لغو مدارک دانشگاهی عالی باشد. در حوزه نشر مجازات می‌تواند شامل پس گرفتن مقاله یا کتاب منتشر شده قرار گرفتن در لیست سیاه ناشران و پرداخت غرامت به نویسنده اصلی باشد. در برخی موارد سرقت ادبی می‌تواند پیامدهای قانونی نیز داشته باشد به ویژه اگر حق نشر اثر اصلی ثبت شده باشد و دعوای حقوقی مطرح شود. این مجازات‌ها با هدف حفظ اصالت آثار فکری و رعایت حقوق مؤلفان تعیین می‌شوند.

پیشگیری از سرقت ادبی

پیشگیری از سرقت ادبی نیازمند آگاهی دقت و رعایت اصول اخلاقی در نگارش و پژوهش است. مهم‌ترین گام در پیشگیری درک صحیح مفهوم سرقت ادبی و انواع آن است. همیشه هنگام استفاده از ایده‌ها اطلاعات نقل قول‌ها یا هرگونه محتوای دیگران حتی اگر آن‌ها را بازنویسی کرده‌اید منبع اصلی را به دقت ذکر کنید. استفاده صحیح از سیستم‌های استناددهی (مانند APA, MLA, Chicago) بسیار حیاتی است. در هنگام نقل قول مستقیم حتماً از علامت نقل قول استفاده کرده و شماره صفحه را نیز ذکر کنید. برای پارافریز نیز متن را به طور کامل با کلمات و ساختار جملات خودتان بازنویسی کنید و همچنان منبع را ذکر نمایید. برنامه‌ریزی دقیق برای جمع‌آوری اطلاعات و یادداشت‌برداری صحیح نیز به جلوگیری از سرقت ادبی ناخواسته کمک می‌کند.

شناسایی و بررسی سرقت ادبی

شناسایی و بررسی سرقت ادبی به ویژه در حجم بالای محتوا و مقالات علمی اغلب با استفاده از ابزارها و نرم‌افزارهای تخصصی انجام می‌شود. این ابزارها متن مورد نظر را با پایگاه‌های داده عظیمی شامل مقالات منتشر شده کتاب‌ها صفحات وب پایان‌نامه‌ها و مقالات دانشجویی مقایسه می‌کنند. نتیجه این مقایسه به صورت گزارشی ارائه می‌شود که درصد شباهت متن با منابع موجود را نشان می‌دهد و بخش‌های مشابه را مشخص می‌کند. با این حال نتایج این نرم‌افزارها تنها یک راهنما هستند و بررسی نهایی باید توسط کارشناس انجام شود تا مشخص شود شباهت‌ها ناشی از سرقت ادبی هستند یا استفاده صحیح از نقل قول و استناد.

ابزارهای تشخیص سرقت ادبی

امروزه ابزارهای متعددی برای تشخیص سرقت ادبی وجود دارند که هر کدام قابلیت‌ها و پایگاه‌های داده متفاوتی دارند. برخی از این ابزارها رایگان هستند و برای بررسی‌های اولیه مفیدند اما معمولاً پایگاه داده محدودی دارند و دقت آن‌ها کمتر است. نرم‌افزارهای پولی و تخصصی مانند iThenticate Turnitin و Grammarly Premium از پایگاه‌های داده بسیار گسترده‌تری استفاده می‌کنند و گزارش‌های دقیق‌تری ارائه می‌دهند. انتخاب ابزار مناسب بستگی به نیاز کاربر (دانشجو استاد ناشر) و اهمیت دقت در بررسی دارد. استفاده از این ابزارها بخشی ضروری از فرآیند کنترل کیفیت در انتشارات علمی و دانشگاهی است.

بهترین نرم افزار چک کردن سرقت ادبی iThenticate

iThenticate به طور گسترده‌ای به عنوان یکی از معتبرترین و دقیق‌ترین نرم‌افزارهای تشخیص سرقت ادبی در محیط‌های دانشگاهی و انتشارات علمی شناخته می‌شود. این نرم‌افزار توسط ناشران بزرگ دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی در سراسر جهان استفاده می‌شود. iThenticate متن ارسالی را با میلیون‌ها مقاله ژورنالی کتاب گزارش کنفرانس پایان‌نامه‌ها و همچنین محتوای وب مقایسه می‌کند. گزارش‌های تولید شده توسط iThenticate بسیار جامع هستند و درصد شباهت کلی و تفکیک شباهت‌ها بر اساس هر منبع را نشان می‌دهند. دقت بالای این نرم‌افزار آن را به ابزاری استاندارد برای اطمینان از اصالت مقالات قبل از انتشار تبدیل کرده است.

نحوه رفع سرقت ادبی

رفع سرقت ادبی در متنی که درصد شباهت بالایی نشان داده است نیازمند بازنگری دقیق و اصلاحات ساختاری و استنادی است. اولین گام شناسایی دقیق بخش‌هایی است که نرم‌افزار به عنوان مشابه علامت‌گذاری کرده است. سپس باید مشخص شود که آیا این شباهت‌ها ناشی از عدم ذکر منبع نقل قول نامناسب یا پارافریز ضعیف هستند. برای رفع مشکل باید منابع اصلی شناسایی و به درستی استناد شوند. اگر از متن اصلی نقل قول مستقیم استفاده شده باید در علامت نقل قول قرار گیرد و منبع دقیق (شامل شماره صفحه) ذکر شود. اگر متن بازنویسی شده باید اطمینف حاصل شود که به طور کامل با کلمات و ساختار جملات نویسنده نوشته شده و صرفاً جایگزینی چند کلمه نیست؛ سپس منبع آن نیز باید ذکر شود.

پارافریز و بازنویسی

پارافریز و بازنویسی تکنیک‌های کلیدی برای استفاده از ایده‌ها و اطلاعات دیگران به شیوه صحیح و بدون ارتکاب سرقت ادبی هستند. پارافریز به معنای بیان ایده یا اطلاعاتی از یک منبع با استفاده از کلمات و ساختار جملات کاملاً متفاوت از متن اصلی است در حالی که معنای اصلی حفظ می‌شود. بازنویسی نیز مفهوم مشابهی دارد و بر تغییر کلی متن اصلی تمرکز دارد. نکته حیاتی در پارافریز و بازنویسی صحیح این است که حتی پس از بازنویسی کامل باید به منبع اصلی اشاره شود. پارافریز ضعیف که صرفاً شامل تغییر چند کلمه یا جابجایی ترتیب کلمات است همچنان می‌تواند به عنوان سرقت ادبی تلقی شود. تمرین و تسلط بر این مهارت‌ها برای هر نویسنده و پژوهشگری ضروری است.

سرقت ادبی در چاپ مقاله

سرقت ادبی یکی از جدی‌ترین نگرانی‌ها در فرآیند چاپ مقاله در نشریات علمی است. مجلات معتبر معمولاً قبل از ارسال مقاله برای داوری آن را با استفاده از نرم‌افزارهای تشخیص سرقت ادبی بررسی می‌کنند. درصد شباهت بالا یا وجود بخش‌های سرقت ادبی شده به سرعت منجر به رد مقاله می‌شود. علاوه بر این حتی اگر مقاله پس از داوری پذیرفته شود کشف سرقت ادبی پس از انتشار می‌تواند به لغو مقاله (Retraction) و آسیب جدی به شهرت نویسنده و نشریه منجر شود. رعایت کامل اصول اخلاق نشر استناد دقیق و صحیح به تمام منابع و اطمینان از اصالت متن قبل از ارسال برای انتشار از الزامات اساسی برای موفقیت در فرآیند چاپ مقاله علمی است.

چه مواردی به عنوان سرقت ادبی شناخته می شود؟

استفاده از کلمات ایده‌ها ساختار جملات داده‌ها یا آثار فکری دیگران بدون ذکر منبع مناسب سرقت ادبی محسوب می‌شود. این شامل کپی مستقیم بازنویسی نزدیک و استفاده از ایده‌ها بدون ارجاع است.

چگونه پارافریز کنیم؟

برای پارافریز صحیح ایده اصلی را درک کرده و سپس آن را با کلمات و ساختار جملات کاملاً متفاوت خودتان بنویسید. حتماً پس از پارافریز منبع اصلی را ذکر کنید.

در چه مواردی باید منبع را ذکر کنید؟

هرگاه از ایده‌ها نقل قول‌های مستقیم اطلاعات خاص داده‌ها آمار تصاویر یا هرگونه محتوای دیگران استفاده می‌کنید باید منبع آن را به دقت ذکر نمایید.

بهترین نرم افزارها برای بررسی سرقت ادبی چیست؟

نرم‌افزارهای معتبر و پرکاربرد شامل iThenticate Turnitin و Grammarly Premium هستند که پایگاه‌های داده وسیعی برای مقایسه دارند.

آیا نرم افزارهای رایگان بررسی سرقت ادبی قابل اعتماد هستند؟

نرم‌افزارهای رایگان معمولاً پایگاه داده محدودی دارند و دقت آن‌ها کمتر است. برای بررسی‌های جدی و تخصصی به نرم‌افزارهای پولی و معتبر نیاز است.