چند ابلاغیه برای حکم جلب؟ راهنمای کامل صدور

پیش از صدور حکم جلب، معمولاً یک یا در مواردی نادر دو بار احضاریه برای فرد ارسال می شود؛ اما در شرایط خاص و جرایم مهم، حکم جلب می تواند بدون هیچ ابلاغیه قبلی و به صورت مستقیم صادر گردد. درک دقیق فرآیند صدور حکم جلب و تعداد احضاریه هایی که قبل از آن فرستاده می شود، برای هر شهروندی که ممکن است به هر نحوی با دستگاه قضایی در ارتباط باشد، امری حیاتی است.

این مقاله با هدف روشن کردن ابهامات و نگرانی های رایج در این زمینه، یک راهنمای جامع و کاربردی ارائه می دهد. هدف نهایی، توانمندسازی افراد برای دفاع از حقوق خود یا پیگیری مراحل قانونی پرونده هایشان با آگاهی کامل است. در این مسیر، هر جنبه از احضاریه ها تا صدور و رفع اثر از حکم جلب، به تفصیل بررسی می شود تا تجربه ای روشن و قابل اتکا از پیچیدگی های قانونی به مخاطبان ارائه شود.

حکم جلب چیست؟ چرا و چگونه صادر می شود؟

حکم جلب، دستوری قضایی است که توسط مراجع ذی صلاح قضایی، از جمله قاضی، بازپرس یا دادستان، صادر می شود. این حکم، ماموران ضابط دادگستری را مکلف می کند تا فردی را که متهم یا محکوم علیه است، به صورت اجباری نزد مرجع قضایی حاضر کنند.

دلایل متعددی می تواند به صدور حکم جلب منجر شود. عمده ترین دلیل، عدم حضور متهم در مرجع قضایی پس از دریافت و ابلاغ قانونی احضاریه است. اگر متهم بدون ارائه عذر موجه، در تاریخ و ساعت مقرر حاضر نشود، مقام قضایی می تواند دستور جلب او را صادر کند. علاوه بر این، در جرایمی که از اهمیت بالایی برخوردارند و بیم فرار، مخفی شدن یا تبانی متهم با دیگران وجود دارد، حتی بدون احضاریه قبلی نیز امکان صدور حکم جلب فراهم است. این اقدام قانونی با هدف تضمین حضور فرد در مراحل دادرسی و جلوگیری از اخلال در روند تحقیقات و اجرای عدالت صورت می گیرد.

احضاریه: گام اول پیش از حکم جلب

احضاریه، نخستین گام قانونی برای فراخوانی افراد به مراجع قضایی است. این برگه رسمی، نقش کلیدی در فرآیند دادرسی ایفا می کند و هدف اصلی آن، اطلاع رسانی به فرد درباره لزوم حضور در دادسرا یا دادگاه برای پاسخگویی به اتهامات یا ارائه توضیحات است.

احضاریه چیست و چه محتوایی دارد؟

احضاریه، برگه ای است که در آن نام و نام خانوادگی فرد احضار شده، تاریخ، ساعت و محل دقیق حضور، و همچنین علت احضار قید می شود. این برگه به امضای مقام قضایی می رسد و باید حاوی نتیجه عدم حضور باشد تا فرد از پیامدهای غیبت خود مطلع شود. احضاریه معمولاً در دو نسخه تنظیم می شود؛ یک نسخه به متهم ابلاغ می گردد و نسخه دیگر پس از امضاء یا تأیید ابلاغ، به مأمور بازگردانده می شود. این فرآیند ابلاغ، از طریق سامانه های الکترونیکی مانند ثنا یا توسط مأموران ابلاغ انجام می شود.

طبق ماده ۱۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری، احضار متهم به وسیله احضاریه انجام می شود و یک نسخه از آن به متهم ابلاغ شده و نسخه دیگر پس از امضا به مأمور ابلاغ مسترد می گردد.

چند ابلاغیه (احضاریه) قبل از حکم جلب صادر می شود؟

قاعده کلی در سیستم قضایی ایران بر این است که پیش از صدور حکم جلب، معمولاً یک بار احضاریه برای متهم ارسال شود. ماده ۱۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری به صراحت بیان می کند که اگر متهم بدون عذر موجه در موعد مقرر حاضر نشود یا عذر موجه خود را اعلام نکند، به دستور بازپرس جلب می شود.

استثنائات و تکرار احضاریه

تبصره همین ماده ۱۷۹ یک استثناء مهم را مطرح می کند: «در صورتی که احضاریه، ابلاغ قانونی شده باشد و بازپرس احتمال دهد که متهم از احضاریه مطلع نشده است، وی را فقط برای یک بار دیگر احضار می نماید.» این بدان معناست که در شرایطی که مقام قضایی گمان کند ابلاغ اولیه به دست متهم نرسیده یا او به دلیل موجهی از آن بی خبر مانده، می تواند برای یک بار دیگر احضاریه صادر کند. بنابراین، در حالت عادی یک احضاریه و در شرایط خاص ممکن است دو احضاریه پیش از حکم جلب ارسال شود.

عذرهای موجه برای عدم حضور

قانون آیین دادرسی کیفری در ماده ۱۷۸، مصادیق «عذر موجه» را برای عدم حضور متهم در دادگاه برشمرده است. این عذرها شامل موارد زیر می شوند:

• نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به گونه ای که مانع از حضور شود.
• بیماری متهم و بیماری سخت والدین، همسر یا اولاد وی که مانع از حضور شود.
• فوت همسر یا یکی از اقربا تا درجه سوم از طبقه دوم.
• ابتلا به حوادث مهم مانند بیماری های واگیردار یا حوادث قهری (سیل، زلزله) که موجب عدم امکان تردد گردد.
• متهم در توقیف یا حبس باشد.
• سایر مواردی که عرفاً به تشخیص بازپرس عذر موجه محسوب می شود.

همچنین، متهم می تواند برای یک بار پیش از موعد تعیین شده، بازپرس را از علت عدم حضور خود مطلع سازد و موافقت او را اخذ کند. در این صورت، بازپرس می تواند در صورت عدم تأخیر در تحقیقات، تا سه روز مهلت را تمدید کند.

نکات کلیدی در مواجهه با احضاریه

دریافت احضاریه قضایی، مرحله ای است که نیازمند توجه و اقدام فوری است. بی توجهی به آن می تواند پیامدهای جدی، از جمله صدور حکم جلب و بازداشت را به همراه داشته باشد. بنابراین:

• جدی گرفتن احضاریه: هرگز احضاریه قضایی را نادیده نگیرید. پیامدهای عدم حضور می تواند به ضرر شما باشد.
• سامانه ثنا: ثبت نام و به روزرسانی مداوم اطلاعات در سامانه ثنا (سامانه ابلاغ الکترونیک قضایی) از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از ابلاغیه ها به صورت الکترونیکی از این طریق انجام می شود.
• مشاوره با وکیل: در صورت دریافت احضاریه، فوراً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یک وکیل می تواند شما را در درک علت احضار، حقوق قانونی تان و نحوه ارائه دفاعیه مناسب راهنمایی کند.

صدور حکم جلب بدون ابلاغ قبلی (جلب مستقیم)

علی رغم قاعده کلی که بر لزوم احضاریه پیش از جلب تأکید دارد، در برخی موارد استثنایی و با رعایت شرایط خاص، مقام قضایی می تواند بدون ارسال هیچ گونه احضاریه قبلی، مستقیماً دستور جلب متهم را صادر کند. این موارد برای حفظ نظم عمومی، جلوگیری از فرار مجرمان یا اخلال در عدالت پیش بینی شده اند.

موارد ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری

بر اساس ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری، بازپرس می تواند در شرایط زیر بدون اینکه ابتدا احضاریه فرستاده باشد، دستور جلب متهم را صادر کند:

1. در مورد جرایمی که مجازات قانونی آن ها سلب حیات، قطع عضو و یا حبس ابد است. اهمیت و سنگینی این جرایم ایجاب می کند که فرآیند جلب با فوریت انجام شود.
2. هرگاه محل اقامت، محل کسب و یا شغل متهم معین نباشد و اقدامات بازپرس برای شناسایی نشانی وی به نتیجه نرسد. در چنین حالتی، عملاً ابلاغ احضاریه ناممکن است.
3. در مورد جرایم تعزیری درجه پنج و بالاتر در صورتی که از اوضاع و احوال و قرائن موجود، بیم تبانی یا فرار یا مخفی شدن متهم برود. این شرط بر اساس تشخیص و صلاحدید مقام قضایی است.
4. در مورد اشخاصی که به جرایم سازمان یافته و جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی متهم باشند. این جرایم نیز به دلیل حساسیت و اهمیت خاص خود، مستلزم اقدامات فوری هستند.

در این موارد، متهم ممکن است بدون هیچ اطلاع قبلی با جلب مواجه شود. این بدان معناست که حکم جلب معمولاً به شخص ابلاغ نمی شود، بلکه برای اجرا به ضابطین دادگستری (مانند نیروی انتظامی) تحویل می گردد. تفاوت بین ابلاغ احضاریه که به معنای اطلاع رسانی به فرد است و ابلاغ حکم جلب که به معنای ارسال دستور جلب به مأموران اجرایی است، در این مرحله بسیار حائز اهمیت است.

تعداد دفعات صدور حکم جلب: آیا محدودیتی وجود دارد؟

یکی از دغدغه های افرادی که با حکم جلب مواجه هستند یا پیگیر آن برای دیگران می باشند، این است که آیا حکم جلب پس از یک بار صدور، دیگر تکرار نخواهد شد یا اینکه محدودیت زمانی و تعداد دفعات خاصی برای آن وجود دارد. پاسخ صریح و روشن به این پرسش این است که هیچ محدودیتی در تعداد دفعات صدور مجدد حکم جلب وجود ندارد.

دلایل تجدید یا تمدید حکم جلب

دلایل متعددی می تواند منجر به تجدید یا تمدید حکم جلب شود. اگر ضابطین دادگستری نتوانند متهم را در مدت اعتبار اولیه حکم جلب دستگیر کنند (به دلیل عدم دسترسی، تغییر مکان متهم یا سایر دلایل)، مکلفند علت عدم جلب را گزارش دهند. در این صورت، مقام قضایی می تواند با بررسی مجدد پرونده و ضرورت امر، دستور تمدید حکم جلب یا صدور حکم جلب جدید را صادر کند. حتی اگر متهم از محل سکونت یا کار خود تغییر مکان دهد، قاضی این اختیار را دارد که با به روزرسانی اطلاعات، مجدداً حکم جلب را صادر کند.

مدت اعتبار برگه جلب

مدت اعتبار برگه جلب برخلاف تعداد دفعات صدور، محدود است و توسط بازپرس تعیین می شود. ماده ۱۸۴ قانون آیین دادرسی کیفری تصریح می کند: «در صورتی که متواری بودن متهم به نظر بازپرس محرز باشد، برگه جلب با تعیین مدت اعتبار در اختیار ضابطان دادگستری قرار می گیرد تا هر جا متهم را یافتند، جلب و نزد بازپرس حاضر کنند.» این مدت اعتبار به این معناست که مأموران در این بازه زمانی مشخص، مجاز به اجرای حکم هستند و پس از انقضای آن، نیاز به تمدید یا صدور مجدد حکم توسط بازپرس خواهد بود.

انواع حکم جلب و تفاوت های آنها

حکم جلب بر اساس شرایط پرونده و حوزه اجرا، به انواع مختلفی تقسیم می شود که هر یک ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. شناخت این تفاوت ها برای افرادی که درگیر پرونده های قضایی هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

حکم جلب عادی

این رایج ترین نوع حکم جلب است که معمولاً در همان حوزه قضایی صادر می شود و دستور دستگیری فرد را تنها به نیروی انتظامی یا ضابطین دادگستری در همان منطقه مشخص ابلاغ می کند. به عبارت دیگر، اجرای آن محدود به یک کلانتری یا حوزه قضایی خاص است.

حکم جلب سیار

در مواردی که متهم احتمالاً در حال جابجایی است یا محل اقامت ثابتی ندارد، حکم جلب سیار صادر می شود. این حکم قابلیت اجرا در حوزه های قضایی مختلف را دارد و به چندین کلانتری در مناطق گوناگون ابلاغ می گردد. این نوع حکم به ضابطین اجازه می دهد تا فرد مورد تعقیب را در هر نقطه ای که یافتند، دستگیر کنند.

حکم جلب فوری

این نوع حکم در شرایطی که فوریت خاصی وجود دارد، مانند ارتکاب جرائم سنگین یا احتمال بالای فرار متهم، صادر می شود. در حکم جلب فوری، ممکن است محدودیت های زمانی یا مکانی اجرای حکم (مانند ساعات شبانه) نیز برداشته شود تا امکان دستگیری هرچه سریع تر فراهم آید. تشخیص فوریت با نظر مقام قضایی است.

حکم جلب غیابی

حکم جلب غیابی زمانی صادر می شود که متهم علی رغم ابلاغ های قانونی متعدد، بدون ارائه عذر موجه در جلسات دادگاه حاضر نشود. در این حالت، دادگاه می تواند به صورت غیابی حکم جلب صادر کند تا متهم برای ادامه روند دادرسی نزد مرجع قضایی حاضر شود.

مراحل پس از صدور حکم جلب: راهنمایی برای شاکی و متهم

صدور حکم جلب، چه به نفع شاکی و چه علیه متهم، نقطه عطفی در یک پرونده قضایی است. اقدامات پس از آن، سرنوشت پرونده را به طور چشمگیری تحت تأثیر قرار می دهد.

برای شاکی

اگر فرد شاکی هستید و حکم جلب برای متهم پرونده شما صادر شده است، باید مراحل زیر را پیگیری کنید تا حکم به درستی اجرا شود:

1. تحویل حکم به ضابط قضایی: نخستین گام، تحویل برگه حکم جلب به یکی از کلانتری ها یا پاسگاه های نیروی انتظامی در محل سکونت یا محل وقوع جرم است.
2. هماهنگی و پیگیری با ضابطین: پس از تحویل حکم، لازم است با ضابطین قضایی همکاری و هماهنگی لازم را داشته باشید. اجرای حکم جلب ممکن است در زمان مشخصی انجام شود.
3. حضور در جلسات دادگاه: پس از دستگیری متهم و حاضر کردن او در مرجع قضایی، پرونده برای رسیدگی به جریان خواهد افتاد. در این مرحله، حضور شما در جلسات دادگاه برای ارائه توضیحات و دفاع از حق خود ضروری است.

برای متشاکی (فرد تحت تعقیب)

اگر علیه شما حکم جلب صادر شده است، مواجهه با این وضعیت می تواند بسیار نگران کننده باشد. اما حفظ آرامش و اقدام صحیح در این مرحله بسیار مهم است:

1. حفظ آرامش و مراجعه داوطلبانه: بهترین رویکرد، مراجعه داوطلبانه و بدون مقاومت به مرجع قضایی (دادسرا یا کلانتری) است. این اقدام می تواند در تصمیم گیری مقام قضایی مؤثر باشد.
2. مشورت فوری با وکیل متخصص: در اسرع وقت با یک وکیل دادگستری متخصص مشورت کنید. وکیل می تواند شما را از ابعاد قانونی پرونده آگاه کرده و بهترین راهکارها را برای رفع حکم جلب یا دفاع از شما ارائه دهد.
3. امکان تنظیم لایحه دفاعی: در صورتی که غیبت شما موجه بوده یا اتهام بی اساس باشد، با کمک وکیل می توان لایحه دفاعی برای لغو حکم جلب تنظیم و به مرجع قضایی ارائه کرد.
4. ارائه وثیقه یا معرفی کفیل: در بسیاری از پرونده ها، امکان ارائه وثیقه یا معرفی کفیل برای جلوگیری از بازداشت موقت یا آزادی موقت وجود دارد. وکیل شما در این زمینه راهنمایی های لازم را ارائه خواهد داد.

استعلام و اطلاع از حکم جلب

برای بسیاری از افراد، آگاهی از وضعیت حقوقی و قضایی خود، از جمله اینکه آیا حکم جلبی علیه آن ها صادر شده است یا خیر، از اهمیت بالایی برخوردار است. سامانه ثنا، ابزار اصلی برای این منظور است.

چگونگی استعلام حکم جلب

امکان استعلام حکم جلب از طریق سامانه ثنا و با استفاده از کد ملی و رمز شخصی فراهم شده است. این سامانه، درگاهی برای اطلاع رسانی الکترونیکی اوراق قضایی است و به کاربران اجازه می دهد از آخرین وضعیت پرونده های خود مطلع شوند.

نحوه استعلام حکم جلب از طریق سامانه ثنا

برای استعلام وضعیت قضایی خود و اطلاع از صدور احتمالی حکم جلب، مراحل زیر باید طی شود:

1. ثبت نام در سامانه ثنا: ابتدا باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و در سامانه ثنا ثبت نام کنید تا کد ملی و رمز عبور شخصی خود را دریافت نمایید.
2. ورود به پنل شخصی: با استفاده از کد ملی و رمز عبور شخصی خود، وارد وب سایت رسمی قوه قضاییه به آدرس adliran.ir شوید.
3. مراجعه به قسمت اطلاع رسانی پرونده ها: در پنل شخصی خود، به بخش اطلاع رسانی پرونده ها مراجعه کنید. در این قسمت می توانید آخرین وضعیت پرونده ها، از جمله دستورات جلب سیار یا ثبت پرونده در مرحله اجرا را مشاهده نمایید.

پیامک حکم جلب و اهمیت آن

در بسیاری از موارد، اطلاع رسانی اولیه درباره صدور حکم جلب یا نیاز به حضور در مرجع قضایی، از طریق پیامک های سامانه ثنا صورت می گیرد. این پیامک ها حاوی کدی پیگیری و ارجاع به سامانه ابلاغ هستند.

توجه: دریافت پیامک از سامانه ثنا، هشداری جدی است. بی توجهی به این پیام می تواند منجر به دستگیری ناگهانی و مشکلات بیشتر شود. لذا، پس از دریافت هرگونه پیامک از این سامانه، فوراً با مراجعه به پنل شخصی خود در ثنا، جزئیات و متن ابلاغیه را بررسی و اقدامات لازم را انجام دهید.

نحوه رفع اثر از حکم جلب

صدور حکم جلب پایان ماجرا نیست و در بسیاری از موارد، امکان رفع اثر یا لغو آن وجود دارد. این فرآیند بسته به اینکه پرونده در امور حقوقی باشد یا کیفری، متفاوت است.

در امور حقوقی

در دعاوی حقوقی که معمولاً مربوط به پرداخت بدهی یا انجام تعهدات مالی است، اقدامات زیر می تواند منجر به لغو یا رفع اثر از حکم جلب شود:

1. پرداخت بدهی یا محکوم به: اگر فرد محکوم مبلغ مورد حکم را به طور کامل پرداخت کند، حکم جلب به طور خودکار لغو خواهد شد.
2. معرفی مال به اجرای احکام: محکوم علیه می تواند با معرفی و ارائه اموالی که قابلیت توقیف دارند (مانند املاک، خودرو یا حساب بانکی)، از اجرای حکم جلب جلوگیری کند.
3. جلب رضایت شاکی: در صورتی که فرد بتواند رضایت محکوم له (شاکی) را جلب کند و او از شکایت خود صرف نظر کند، دادگاه می تواند دستور لغو حکم جلب را صادر نماید.
4. ثبت دادخواست اعسار: اگر فرد در مهلت قانونی دادخواست اعسار (یعنی ناتوانی در پرداخت بدهی) را به دادگاه ارائه دهد، حکم جلب متوقف خواهد شد. طبق قانون اجرای محکومیت های مالی، حتی اگر قبلاً دستور جلب صادر شده باشد، پس از ارائه دادخواست اعسار، شخص از بازداشت آزاد خواهد شد.

در امور کیفری

در دعاوی کیفری، فرآیند رفع اثر از حکم جلب کمی متفاوت است. حکم جلب در این موارد معمولاً برای تضمین حضور متهم در تحقیقات و دادرسی صادر می شود:

1. حضور در دادسرا و ارائه توضیحات: مهم ترین اقدام، حاضر شدن متهم در دادسرا و ارائه توضیحات لازم به مقام قضایی است. اگر پس از بررسی، مشخص شود که اتهام وی منتفی است یا مستندات کافی برای متهم کردن او وجود ندارد، دادگاه می تواند حکم جلب را لغو کند.
2. ارائه وثیقه یا کفالت: برای لغو حکم جلب در پرونده های کیفری، متهم می تواند با حضور در دادسرا و ارائه وثیقه (مانند وجه نقد، سند مالکیت یا ضمانت نامه بانکی) یا معرفی کفیل معتبر، از بازداشت جلوگیری کند. میزان وثیقه توسط مقام قضایی تعیین می شود.
3. اثبات بی گناهی یا لغو اتهام: در طول فرآیند تحقیقات، اگر متهم بتواند بی گناهی خود را ثابت کند یا دلایل کافی برای لغو اتهام ارائه دهد، حکم جلب نیز منتفی خواهد شد.

نکته مهم: صدور حکم جلب در پرونده های کیفری لزوماً به معنای مجرم بودن فرد نیست؛ بلکه گاهی این دستور صرفاً به عنوان یک تأمین کیفری برای حضور متهم در جلسات دادرسی صادر می شود. مشورت با وکیل متخصص در هر دو نوع پرونده، برای انتخاب بهترین مسیر و دفاع از حقوق فرد، حیاتی است.

نقش حیاتی وکیل در فرآیند احضار و حکم جلب

حضور یک وکیل دادگستری متخصص در پرونده هایی که به احضار و حکم جلب منجر می شوند، می تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه و روند پرونده ایجاد کند. پیچیدگی های قوانین و رویه های قضایی، لزوم بهره گیری از دانش و تجربه حقوقی را دوچندان می سازد.

کاهش احتمال صدور حکم جلب

وکیل می تواند با ارائه دفاعیات مستدل، تهیه لوایح قانونی قوی و شرکت در جلسات اولیه تحقیقات، شانس صدور حکم جلب را به طور قابل توجهی کاهش دهد. او می تواند با تشریح ابعاد قانونی پرونده و ارائه مدارک و شواهد کافی، مقام قضایی را متقاعد کند که نیازی به صدور حکم جلب نیست.

راهنمایی در ارائه عذرهای موجه و تنظیم لوایح

در صورتی که متهم قادر به حضور در مرجع قضایی نباشد، وکیل می تواند با استناد به ماده ۱۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری، عذرهای موجه را به شکل قانونی و قابل قبول به دادگاه ارائه دهد. همچنین، برای لغو حکم جلب صادره، وکیل توانایی تنظیم لوایح دفاعی حرفه ای و مستند را دارد که شامل مشخصات فردی، شماره پرونده، دلایل تقاضای لغو، ارائه مستندات مبنی بر انجام تعهدات یا اشتباه بودن صدور حکم، و درخواست رسمی از دادگاه جهت لغو حکم می شود.

وکیل با دانش خود از مواد قانونی و رویه های قضایی، می تواند راهکارهای مؤثری را برای رفع مشکلات حقوقی و کیفری ارائه دهد.

دفاع از حقوق موکل در تمام مراحل

از لحظه دریافت احضاریه تا مراحل پس از جلب، وکیل به عنوان حامی حقوقی موکل خود، در کنار اوست. او اطمینان حاصل می کند که حقوق متهم در تمام مراحل تحقیقات و دادرسی، از جمله حق سکوت، حق دسترسی به پرونده و حق برخورداری از دادرسی عادلانه، رعایت شود. این موضوع به ویژه در ماده ۱۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری مورد تأکید قرار گرفته است که حق همراه داشتن وکیل را برای متهم به رسمیت می شناسد.

تسریع روند قانونی و جلوگیری از بازداشت های غیرضروری

تجربه یک وکیل مجرب می تواند به تسریع روند قانونی پرونده کمک کند. وکیل با آگاهی از رویه های اداری و قضایی، می تواند از تأخیرهای بی مورد جلوگیری کرده و با ارائه وثیقه یا کفالت مناسب، احتمال بازداشت های طولانی و غیرضروری را به حداقل برساند.

خلاصه ای از مواد قانونی مرتبط (کاربردی)

برای درک عمیق تر فرآیند احضار و جلب، آشنایی با برخی مواد کلیدی قانون آیین دادرسی کیفری ضروری است. در اینجا مروری بر مهم ترین این مواد ارائه می شود:

• ماده ۱۶۸: بازپرس نباید بدون دلیل کافی برای توجه اتهام، کسی را به عنوان متهم احضار و یا جلب کند. این ماده بر اهمیت دلایل مستند برای احضار و جلب تأکید دارد.
• ماده ۱۶۹: احضار متهم به وسیله احضاریه به عمل می آید. احضاریه در دو نسخه تنظیم می شود که یک نسخه از آن به متهم ابلاغ می گردد و نسخه دیگر پس از امضاء به مامور ابلاغ مسترد می شود.
• ماده ۱۷۰: در احضاریه، نام و نام خانوادگی احضار شونده، تاریخ، ساعت، محل حضور، علت احضار و نتیجه عدم حضور قید می شود و به امضاء مقام قضائی می رسد.
• ماده ۱۷۸: متهم مکلف است در موعد مقرر حاضر شود و اگر نتواند باید عذر موجه خود را اعلام کند. این ماده به تفصیل عذرهای موجه را برشمرده است (بیماری، فوت، حوادث قهری و…).
• ماده ۱۷۹: متهمی که بدون عذر موجه حضور نیابد یا عذر موجه خود را اعلام نکند، به دستور بازپرس جلب می شود. (و تبصره آن در مورد احضار برای یک بار دیگر).
• ماده ۱۸۰: در این ماده، مواردی که بازپرس می تواند بدون احضاریه، دستور جلب متهم را صادر کند، ذکر شده است (جرائم سنگین، نامعلوم بودن محل اقامت، بیم فرار و…).
• ماده ۱۸۱: جلب متهم به موجب برگه جلب به عمل می آید. مضمون برگه جلب که حاوی مشخصات متهم و علت جلب است باید توسط بازپرس امضاء و به متهم ابلاغ شود.
• ماده ۱۸۳: جلب متهم به استثنای موارد ضروری باید در روز به عمل آید و در همان روز به وسیله بازپرس و یا قاضی کشیک تعیین تکلیف شود.
• ماده ۱۸۴: در صورتی که متواری بودن متهم به نظر بازپرس محرز باشد، برگه جلب با تعیین مدت اعتبار در اختیار ضابطان دادگستری قرار می گیرد.
• ماده ۱۸۵: ضابطان دادگستری مکلفند متهم جلب شده را بلافاصله نزد بازپرس بیاورند و در صورت عدم دسترسی به بازپرس، در اولین وقت اداری متهم را حاضر کنند و مدت نگهداری نباید بیش از ۲۴ ساعت باشد.
• ماده ۱۸۸: بازپرس می تواند دستور منع خروج متهم از کشور را صادر کند. این دستور شش ماهه و قابل تمدید است.
• ماده ۱۸۹: بازپرس مکلف است بلافاصله پس از حضور یا جلب متهم، تحقیقات را شروع کند و حداکثر ظرف ۲۴ ساعت از زمان تحت نظر قرار گرفتن او تعیین تکلیف نماید.
• ماده ۱۹۰: متهم می تواند در مرحله تحقیقات مقدماتی، یک نفر وکیل دادگستری همراه خود داشته باشد. این حق باید پیش از شروع تحقیق به او ابلاغ و تفهیم شود.

نتیجه گیری

در مجموع، فهم چگونگی صدور و ابلاغ حکم جلب برای حفظ حقوق قانونی هر فرد ضروری است. در پاسخ به این پرسش که چند ابلاغیه برای حکم جلب صادر می شود؟ می توان گفت که قاعده کلی بر ارسال یک احضاریه است، اما در موارد خاص و با تشخیص مقام قضایی ممکن است برای یک بار دیگر احضاریه صادر شود یا حتی در جرایم مهم، حکم جلب بدون هیچ ابلاغیه قبلی و به صورت مستقیم اجرا گردد. همچنین، هیچ محدودیتی در تعداد دفعات صدور مجدد حکم جلب وجود ندارد، اما هر بار باید مدت اعتبار آن توسط بازپرس تعیین شود.

آگاهی از انواع حکم جلب، دلایل صدور آن و نحوه پیگیری یا رفع اثر از آن، به شما کمک می کند تا در مواجهه با چنین موقعیت هایی، با آرامش و دانش کافی عمل کنید. همواره توصیه می شود در صورت دریافت احضاریه یا اطلاع از صدور حکم جلب، در اسرع وقت با یک وکیل متخصص مشورت نمایید. اقدام به موقع و بهره گیری از راهنمایی های حقوقی می تواند از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری کرده و مسیر قانونی را برای شما روشن تر سازد.