بازی با مشاغل – راکو

درست است که بخش زیادی از صنعت سریال سازی به لحاظ ایجاد سرگرمی برای مخاطب دارای اهمیت است اما باید در کنار آن به این نکته هم توجه داشت که گاهی ایجاد این تصاویر غیرواقعی ممکن است مشکلاتی را در زندگی واقعی افراد ایجاد کند و از این منظر چالش آفرین باشد.

به گزارش راکو، متن پیش رو گزارش نور نیوز درباره سریال هایی است که تصویری غیرواقعی از حرفه های حساس را به تصویر می کشند: تماشای سریال این روزها به سرگرمی بسیاری از مردم تبدیل شده است. خیلی ها دوست دارند بعد از فراغت از مشغله های روزانه، ساعتی را به تماشای سریال مورد علاقه خود بگذرانند. می شود گفت تنوع این سریال ها هم به اندازه ای است که مخاطبان با سلیقه های مختلف را راضی نگه دارد. جدا از موضوع و داستان، معمولا در سریال ها مشاغل مختلفی نمایش داده می شوند که یا خط اصلی داستان هستند و یا در حاشیه داستان اصلی باید به آنها پرداخته شود. از آنجا که سریال ها عمدتا دارای مضامین اجتماعی هستند، این مشاغل عموما در حوزه های پزشکی، حقوقی و انتظامی هستند و می توان گفت این ها نقش پر رنگ تری در سریال های ایرانی بر عهده دارند. اما تصاویری که از شاغلان در این حرفه ها نمایش داده می شود تا چه حد با واقعیت منطبق است؟ در واقع تصویری درست و مطابق با واقعیت از شغل مورد نظر به مردم نشان می شود یا صرفا تصورات نویسنده و کارگردان از آن حرفه، پیش چشم مخاطب قرار می گیرد؟

 در تیتراژ پایانی بسیاری از سریال ها عنوان مشاوره انتظامی دیده می شود که به جهت حساسیت موضوع شاید بیشتر از سایر موضوعات درباره آن نیاز به دریافت مشاوره باشد. با وجود این برخی اوقات دیده می شود که تصویری غیرواقعی از شاغلان در این حوزه حساس به مخاطب ارایه می شود که ممکن است ذهن او را به بیراهه بکشاند و تصوری نادرست نسبت به فعالیت و وظایف نیروی انتظامی در خاطرش خلق کند. این مساله گاهی سبب اعتراض مسیولان نیروی انتظامی هم می شود. در این رابطه می توان به اظهارات سردار سعید منتظرالمهدی، سخنگوی فراجا درباره یکی از سریال ها اشاره کرد که به گفته او فریم های پلیسی این سریال بدون نظارت و تایید کارشناسان انتظامی تصویربرداری شده و تهیه کننده و نویسنده بر اساس تخیلات خود در حوزه ماموریتی پلیس سریال را تولید کرده اند. طبق گفته سردار منتظرالمهدی برخی از سکانس های پلیسی این سریال با بدیهی ترین اصول ساخت سریال های پلیسی و امنیتی فاصله ی معناداری دارد و با اشکالاتی در فرم و محتوا روبه روست. البته این مقام مسیول عنوان کرده که سریال در سال 1398 ساخته شده و اگر در زمان حاضر بود هرگز اجازه تولید آن داده نمی شد. (اعتماد آنلاین، 16 فروردین 1403)

 بارها در سریال ها دیده ایم که یک مامور پلیس هم در صحنه جنایت حاضر می شود و هم در صحنه وقوع سرقت و هم دیگر جرایم. درحالی که طبق گفته شاغلان نیروی انتظامی، کار پلیس به صورت تخصصی است و ماموری که در زمینه کشف قتل فعالیت دارد، در حوزه مواد مخدر یا سرقت به صورت همزمان کار نمی کند. البته معمولا چون بازیگر نقش مامور پلیس باید در کل سریال حضور پررنگ داشته باشد، احتمالا این اشتباه رخ می دهد که می تواند ذهن مخاطب را به بیراهه بکشاند.

نکته دیگر امکاناتی است که پلیس از آن استفاده می کند که گاهی وقت ها در سریال ها اغراق آمیز نشان داده می شوند. یکی از شاغلان در نیروی انتظامی به نورنیوز می گوید :«در بحث سخت افزاری پلیس ما و پلیس خیلی از کشورها آنقدر مدرن نیست در حالی که در بعضی سریال ها پلیس را دارای امکانات فوق پیشرفته ای نشان می دهند که عملا اینطور نیست. همین مساله سبب می شود که مردم در مواجهه با پلیس انتظار داشته باشند از همان امکاناتی که در سریال ها می بینند برای حل مشکل شان اقدام کند. در بعضی سریال ها هم برعکس پلیس را همیشه یک قدم عقب تر از مجرمان و قهرمانان غیرپلیس داستان نشان می دهند و این هم جایگاه پلیس را خدشه دار می کند و این تصور را به وجود می آورد که ماموران پلیس آنقدرها هم دارای ذکاوت و توانایی نیستند و این اعتماد مردم را به پلیس کم می کند.»

پزشکان سریالی

پزشکی از دیگر حوزه هایی است که در ساخت سریال سازی نقش عمده ای دارد. کمتر سریالی است که در آن از یک صحنه بیمارستان یا مکالمه با پزشک استفاده نشده باشد. معمولا آنچنان به دیدن این صحنه ها در قاب تلویزیون عادت کرده ایم که چندان به واقعی یا غیرواقعی بودن آن فکر نمی کنیم. غافل از این که حتی حک شدن این تصاویر در ذهنمان می تواند در مواجهه با اتفاقات واقعی ایجاد مشکل کند.

دکتر علیرضا احمدی، متخصص داخلی در این باره به نورنیوز می گوید:«بارها در فیلم ها و سریال ها مشاهده کرده ایم که وقتی تصادفی اتفاق می افتد، مردم قبل از این که نیروهای امدادی سر برسند مصدوم را از بیرون می کشند و او را با خودروی معمولی سریع به بیمارستان می رسانند. این کار که متاسفانه آن را در بعضی سریال ها آموزش می دهند بسیار خطرناک است چرا که حتی یک تکان اشتباه ممکن است باعث قطع نخاع مصدوم شود. به همین دلیل حتما باید منتظر شد تا آمبولانس سر صحنه تصادف حاضر شود. زمان رسیدن آمبولانس هم مثل چیزی که در سریال ها نشان داده می شود این طور نیست که آمبولانس بلافاصله بعد از رسیدن، مصدوم را سوار کند و ببرد بلکه پرستار آمبولانس و نیروی امدادی اول اقدامات درمانی را انجام می دهد و سپس مصدوم یا بیمار را به مرکز درمانی می رساند. همین تصاویر غلط سبب می شود مردم انتظار داشته باشند آمبولانس به محض رسیدن، مصدوم را با خود ببرد.»

این پزشک ادامه می دهد:«حتما همه ما در فیلم ها و سریال ها دیده ایم که همراهان بیمار پشت در اتاق عمل به انتظار ایستاده اند و جراح بیرون می آید و اطلاعات درباره عمل را به همراهان می دهد. این هم تصویری غلط است که متاسفانه همیشه تکرار می شود. اولا اتاق عمل در بیمارستان ها در واقع مجموعه ای از اتاق های مختلف است و صرفا یک اتاق عمل وجود ندارد که تنها یک بیمار و یک تیم جراحی در آن حضور داشته باشد. در ثانی در واقعیت هرگز هیچ جراحی با دستکش و لباس اتاق عمل از دری که همراهان در آنجا حضور دارند خارج نمی شود  و اصولا دری که جراح از آن خارج می شود، با در ورود و خروج بیمار یکی نیست. این تصویر حتی برای همراهان بیمار انتظار ایجاد می کند که جراح باید بلافاصله بعد از عمل بیرون بیاید و به آنها اطلاعات بدهد. گاهی همراهان بیمار فکر می کنند باید حضور داشته باشند تا در صورت لزوم به بیمار خون بدهند چون این را هم در سریال ها دیده اند در صورتی که اگر برای بیمارشان نیاز به خون هم باشد، از منبع دیگری تامین می شود و هرگز کسی همان لحظه از همراهان بیمار طلب خون نمی کند. یک مورد مهم هم این است که در فیلم ها و سریال ها همیشه از شوک الکتریکی برای احیای بیمار استفاده می شود در حالی که در واقعیت اینطور نیست و مواردی وجود داشته که خانواده بیمار شکایت کرده اند که چرا به بیمار شوک الکتریکی داده نشده و خیال کرده بودند که کادر درمان کم کاری کرده است.»

  وکیل که مدافع نقش نیست

مسایل حقوقی هم معمولا یک پای ثابت بسیاری از سریال ها محسوب می شوند بویژه اگر سریال دارای موضوع جنایی باشد. اینجاست که معمولا پای یک یا چند وکیل به سریال باز می شود که باید مخاطب را با خود همراه کنند. در این مورد هم گاهی ارایه تصاویر غیرواقعی، صدای وکلای واقعی را در می آورد و سبب واکنش آنها به ترسیم تصویر نادرست از حرفه شان می شود.

در این رابطه می توان به سریالی که اخیرا از شبکه خانگی پخش شده اشاره کرد که انتقادات زیادی را در حوزه حقوقی در پی داشته است. بخشی از نقدها مربوط به و صحنه ورود وکیل مدافع به دادگاه برای نخستین بار است تاخیر وکیل برای ورود به دادگاه، با تحکم و از موضع بالا صحبت کردن او نسبت به قاضی و حتی قطع کردن سخنان نماینده دادستان با ایستادن در مقابل میز قاضی و در واقع توقف روند جلسه رسیدگی به پرونده، موضوعاتی نیست که در عالم واقع دادگاه ها اتفاق بیفتد. همچنین حضور وکیل در دادگاه متهم مفاسد اقتصادی و استفاده از صفات بد در مورد موکل خود، در حالی که مدارک تبریه او را به دادگاه ارایه می کند، از جمله سکانس هایی است که وکلا معتقدند این رفتار یک تخلف انتظامی برای وکیل دادگستری محسوب می شود. (وکلاپرس، 30 بهمن 1402)

همچین انتقاداتی نظیر این که کدام مجتمع قضایی دارای پارکینگ اختصاصی برای وکلا است مطرح شده و یا این که اساسا وکیل تنها با ارایه کارت شناسایی نیست که حق ورود به زندان و دیدار با موکل خود را دارد.   

 البته مشابه این اشتباهات قبلا هم با وجود استفاده از نظر کارشناسی مشاوران اتفاق افتاده و محصول آن خلق فضایی شده که از واقعیت دور است اما قابلیت این را دارد که مخاطب را سرگرم کند. درست است که بخش زیادی از صنعت سریال سازی به لحاظ ایجاد سرگرمی برای مخاطب دارای اهمیت است اما باید در کنار آن به این نکته هم توجه داشت که گاهی ایجاد این تصاویر غیرواقعی ممکن است مشکلاتی را در زندگی واقعی افراد ایجاد کند و از این منظر چالش آفرین باشد. از آن گذشته برای کسانی که سال ها در حرفه خود به فعالیت پرداخته اند چندان خوشایند نیست که با تصویری غیرواقعی از شغلشان مواجه شوند، کما این که کارگردانان و تهیه کنندگان این سریال ها هم قطعا دوست ندارند کسی واقعیت حرفه شان را جور دیگری به مردم نشان دهد.

پایان خبر راکو